Determination of radioactivity levels in different mushroom species from Turkey
Künye
PEKŞEN A,YÜKSEK H,TURFAN N,KİBAR B (2021). Determination of Radioactivity Levels in Different Mushroom Species from Turkey. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 31(1), 30 - 41. Doi: 10.29133/yyutbd.797101.Özet
Radioactivity in the environment occurs due to natural, terrestrial, extra-terrestrial factors or caused by human activity. Foodstuffs such as plants and mushrooms that grown in the soil which containing radioactive elements can absorb radioactive elements from the soil. Wild mushrooms can accumulate many types of toxicological, nutritional, and radioactive elements. Knowing the levels of radioactivity in the foodstuffs is of great importance for the protection of human health. In this study, the activity concentrations of the naturally occurring 238U, 232Th, 40K nuclides and artificially occurring 137Cs nuclide were determined and annual effective doses and excess lifetime cancer risk values were calculated in mushrooms commonly consumed by the Turkish people. Fifteen types of mushroom samples were collected from different locations of Turkey. The results showed that the activity concentrations of 238U, 232Th, 40K and 137Cs varied from 9.2±1.6 to 75.4±8.8 Bq kg−1, 10.9±1.6 to 76.3±8.9 Bq kg−1, 925.9±29.0 to 3848.0±73.2 Bq kg−1 and 6.1±1.1 to 2824.8±79.8 Bq kg−1, respectively. The mean total annual effective dose was found to be 11.5 μSv y−1. 40K radionuclide was the highest contributor to the mean total annual effective dose as 5.35 μSv y−1. The mean excess lifetime cancer risk (ELCR) caused by consumption of mushrooms in the study was determined as 4.6 x10−5. Radyoaktivite; doğal, karasal, dünya dışı faktörler veya insan aktivitesinden kaynaklanmaktadır. Radyoaktif elementler içeren toprakta yetişen bitkiler ve mantarlar gibi gıda maddeleri, topraktaki radyoaktif elemetleri absorbe edebilmektedir. Yabani olarak yetişen mantarlar pek çok türde toksikolojik, besleyici ve radyoaktif element biriktirebilmektedir. Gıda maddelerindeki radyoaktivite seviyelerinin bilinmesi insan sağlığının korunması açısından büyük önem taşımaktadır. Bu çalışmada, Türk halkı tarafından yaygın olarak tüketilen mantarlarda doğal olarak oluşan 238U, 232Th ve 40K nüklidleri ile yapay olarak oluşan 137Cs nüklidinin aktivite konsantrasyonları, yıllık etkin dozlar ve yaşam boyu kanser riski değerleri belirlenmiştir. Türkiye'nin farklı yerlerinden 15 çeşit mantar örneği toplanmıştır. Sonuçlar 238U, 232Th, 40K ve 137Cs aktivite konsantrasyonlarının sırasıyla 9.2±1.6 - 75.4±8.8 Bq kg−1, 10.9±1.6 - 76.3±8.9 Bq kg−1, 925.9±29.0 - 3848.0±73.2 Bq kg−1 ve 6.1±1.1 - 2824.8±79.8 Bq kg−1 arasında değiştiğini göstermiştir. Ortalama toplam yıllık etkin doz 11.5 μSv y−1 olarak bulunmuştur. 40K radyonüklidi, ortalama toplam yıllık etkin doza 5.35 μSv y−1 ile en yüksek katkıda bulunan radyonüklid olarak belirlenmiştir. Çalışmada yer alan mantarların tüketiminden kaynaklanan ortalama yaşam boyu kanser riski (ELCR) değeri 4.6 x10−5.olarak belirlenmiştir.