Avrupa Birliği'ne Uyum Sürecinde Ceza Hukuku Bağlamında İnsan Hakları ve Demokratikleşme

Abstract

İnsan hakları, ırk, dil, din, cinsiyet gibi ayrımlar gözetilmeksizin tüm insanların eşit bir şekilde yararlanabileceği haklardır. Bu temel özelliği nedeniyle insan hakları, devletlerin iç hukuk konusu olmaktan çıkmış ve evrensel bir kavram haline gelmiştir. İnsan haklarını koruyan en iyi rejim şekli demokrasi olup, demokratik rejimler, temel hak ve hürriyetleri güvence altına almaktadır. Avrupa Birliği oluşumu, demokrasi ve insan haklarını, temel değerler olarak kabul etmiş, imzaladığı antlaşmalar ve belgelerde de bu değerlerin korunmasına öncelik vermiştir. Avrupa Birliği aday ülkelere de 'demokrasiyi, hukukun üstünlüğünü ve insan haklarını güvence altına alacak kurumları düzenlemeleri' şartı yüklemekte ve bu kriteri yerine getirmeyen aday ülke ile tam üyelik müzakerelerini başlatmamaktadır. Avrupa Birliği ile Türkiye ilişkileri 12 Eylül 1963 tarihinde Ankara Antlaşmasının imzalanmasıyla birlikte başlamış, 1999 yılında Helsinki zirvesinde aday ülke statüsü verilmesiyle ivme kazanmıştır. 3 Ekim 2005 tarihinde Lüksemburg zirvesinde Avrupa Birliği, Türkiye ile tam üyelik müzakerelerini başlatmış olup, müzakere süreci devam etmekte ve Avrupa Komisyonu tarafından Türkiye için her yıl düzenli olarak ilerleme raporları açıklanmaktadır. Türkiye, Avrupa Birliği'ne uyum sürecinde insan hakları ve demokratikleşme alanında önemli adımlar atmıştır. Özellikle ceza hukuku alanında gerçekleştirilen refomlar ile temel hak ve hürriyetleri güvence altına alan düzenlemeler yapılmıştır. Çalışmada, ceza hukuku bağlamında yapılan bu reformlar ayrıntılı olarak incelenmiş ve Avrupa Birliği'nin söz konusu reformlar hakkındaki düşünceleri, ilerleme raporları çerçevesinde ele alınmıştır. Anahtar Sözcükler: İnsan Hakları, Demokrasi, Avrupa Birliği, Türk Ceza Hukuku.

Human rights are rights to all human beings, whatever our nationality, place of residence, sex, national or ethnic origin, religion or any other status. Because of this principle, human rights are no more concern of a nation's law system, but become an international concept. The best regime that protects human rights is democracy and democracy as a system of government protects fundamental freedoms of individuals. European Union accepts democracy and human rights as the fundamental rights and gives priority to protecting these values by preparing and establishing agreements. European Union sets out the conditions of redesigning the institutions for guaranteeing democracy, the rule of law and human rights for candidate countries to EU accession and the Union does not start the pre-accession process with the candidate countries that do not meet these constitutional requirements. Turkey-EU relations were initiated in the framework of the association regime based on Ankara Agreement which was signed with the European Economic Community on 12 September 1963 and gained speed by being recognized as a Candidate Country in Helsinki Summit. The Council decided to open accession negotiations with Turkey on 3 October 2005 in Luxemburg Summit and this process is still ongoing and The Council annually declared Progress Report for Turkey. In adaptation process, Turkey has made great improvements in terms of human rights and democracy. Especially the newly reforms in criminal laws have supported the required regulations that guarantee human rights and democracy. In this study, the reforms in criminal laws were analyzed in details together with the framework of EU comments and the Process Reports. Keywords: Human Rights, Democracy, European Union, the Turkish Criminal Law.