Uluslararası Sözleşmelerde Deniz Yolu ile Eşya Taşımada Taşıyanın Hukuki Sorumluluğu

Abstract

Deniz yoluyla uluslararası eşya taşımaları önce 1924 tarihli Lahey Kuralları'nda düzenlenmiştir. Bu sözleşmedeki eksiklikler, 1968 tarihli Lahey/Visby Kuralları ile giderilmeye çalışılmıştır. Ardından 1978 tarihli Hamburg Kuralları yürürlüğe konulmuştur. Rotterdam Kuralları ise 'Kısmen veya Tamamen Deniz Yoluyla Eşyanın Milletlerarası Taşınması Sözleşmelerine İlişkin Birleşmiş Milletler Sözleşmesi' adıyla 11 Aralık 2008 tarihinde Birleşmiş Milletler tarafından kabul edilmiştir. Sözleşme'nin amacı, günümüzün ticari ihtiyaçlarını karşılamakta yetersiz kalan, anılan deniz yoluyla uluslararası eşya taşıma sözleşmelerinin yerine geçmektir. Rotterdam Kuralları ile önceki sözleşmelerden farklı olarak, uygulamadaki ihtiyaçları karşılayan modern bir rejim getirilmiştir. Bu nedenle bu sözleşmede taşıyanın sorumluluğu ile ilgili olarak esaslı değişiklikler getirilmiştir. Rotterdam Kuralları'nda yer alan yeni hükümlere bakıldığında, taşıyanın sorumluluğunun artmış olduğu görülebilir. Her ne kadar taşıyana fazlaca sorumluluk yüklese de, kapıdan kapıya taşımaları kapsamına alması, elektronik taşıma senetleri ve karma taşımalarla ilgili olarak uluslararası alanda bir birlik sağlaması sebebiyle Rotterdam Kuralları önemli yenilikleri de beraberinde getirmiştir. Bu çalışmada Deniz yoluyla eşya taşımalarında yüklenicinin yükümlülüğü ve sorumluluğunun ortaya konulması, bu konuda uluslararası konferanslar sonucu akdedilmiş Lahey, Lahey/Visby, Hamburg ve Rotterdam Kuralları hükümlerinin karşılaştırılması, yüklenicinin yükümlülüğü ve sorumluluğuna ilişkin karşılaşılan sorunların irdelenmesi üzerinde durulmuştur.

International transport of goods by sea was firstly regulated by the Hague Rules of 1924. Deficiencies in this agreement have been tried to be remedied by the 1968 Hague / Visby Rules. Then the Hamburg Rules of 1978 came into force. 'The Convention on Contracts for the International Carriage of Goods Wholly or Partly by Sea', which is known as the Rotterdam Rules has been adopted by United Nations on 11 December 2008. The main aim of the Convention is to take place of the aforementioned international conventions which regulates international carriage of goods by sea. Unlike previous conventions with the Rotterdam Rules, a modern regime was introduced to meet the needs of commercial life in practice. Therefore, there has been fundemental changes and new scope related to carrier's liability. Looking at the new provisions of the Rotterdam Rules, it can be seen that the the carrier's liability is increased. However, besides the increasing liabilities of carrier, Rotterdam Rules introduced important innovations such as; uniformity for multimodal transportation, electronic transport records and the coverage of door to door transport. In this study, it is emphasized the obligation and responsibility of the contractor in the transportation of goods by maritime, the comparison of the provisions of The Hague, The Hague / Visby, Hamburg and Rotterdam Rules concluded by international conferences on this subject, and the problems encountered regarding the liability and responsibility of the contractor.