X-Işınları Kırınımı İle C22h10n4o2, C36h42o3, C14h11n2o2cl, C16h16n2o3 ve C22h16n4o Organik Moleküllerinin Kristal Yapılarının İncelenmesi

Abstract

Bu çalışmada 1,3-Bis(3,4-disyanofenoksi)benzen (C 22 H 10 N 4 O 2 ), 1,3,5-Tris(2-isopropilfenoksimetil)benzen (C 36 H 42 O 3), 2-Asetil-4-(2-klorofenildiazenil)fenol(C 14 H 11 N 2 O 2 Cl), 2-Asetil-4-(4-etoksifenildiazenil)fenol (C 16 H 16 N 2 O 3 ) ve 4-[2-Metilfenildiazenil)fenoksi]ftalonitril (C 22 H 16 N 4 O) organik bileşiklerinin,moleküllerinin yapılarını ve katı fazdaki konformosyonlarını bulmak amacıyla tekkristal x-ışını kırınımı yöntemi kullanılmıştır.C 22 H 10 N 4 O 2 , (I), kapalı formülüyle verilen bileşik ftalosiyaninlerin başlangıçmaddesi olan ftalonitril türevidir. Benzen halkalarına bağlı dört siyano grubuâ bulunmaktadır. (I), triklinik kristal sisteminin Ρ1 uzay grubundadır ve arıtım sonundaelde edilen bazı parametreleri; a=8.2296(6)à , b=8.6309(7)à , c=13.4708(10)à α=75.085(6)°, β=88.710(6)°, γ=77.777(6)°, V=903.10(12)à ³, Z=2, Dx=1.333Mgm â 3 ,λ( M o Kα )=0.71073à , µ=0.09mm â 1 , T=293(2)K, F(000)=372, R=0.065, Rw=0.186,S=0.849 şeklinde elde edilmiştir.C 36 H 42 O 3 , (II), kapalı formülü ile verilen bileşik 1-, 3- ve 5- konumlarındamerkezi benzene bağlı olan 2-isopropilfenoksimetil gruplarından oluşmaktadır.Moleküler konformasyonu etkileyen molekül içi hidrojen bağları ise Câ Hâ ¦Oâ tipindedir. (II) yapısı, triklinik kristal sisteminin uzay grubundadır ve arıtımΡ1sonunda elde edilen bazı parametreleri; a=9.3172(7)à , b=11.5055(9)à ,c=16.3424(13)à α=104.677(6)°, β=105.307(6)°, γ=103.098(6)°, V=1551.6(2)à ³, Z=2,Dx=1.119Mgm â 3 , µ=0.07mm â 1 ,λ( M o Kα )=0.71073à , T=298(2)K, F(000)=564,R=0.046, Rw=0.141, S=0.85 şeklinde elde edilmiştir.C 14 H 11 N 2 O 2 Cl, (III), kapalı formülü ile verilen bileşik azo bağına göre transkonfigürasyonuna sahiptir ve molekül düzlemseldir. (III) yapısı, monoklinik kristalsisteminin C2/c uzay gurubundadır ve arıtım sonunda elde edilen bazı parametreler;a=10.8170(9)à , b=9.3912(6)à , c=25.3745(18)à α=90°, β=95.576(6)°, γ=90°,iiV=2565.5(3)à ³, Z=8, Dx=1.422Mgm â 3 , λ( M o Kα )=0.71073à , µ=0.30mm â 1 , T=296K,F(000)=1136, R=0.038, Rw=0.111, S=0.92 şeklinde elde edilmiştir.C 16 H 16 N 2 O 3 , (IV), kapalı formülüyle verilen bileşik benzen halkaları azo çiftbağına göre trans konfigürasyonundadır ve molekül düzlemseldir. (IV) yapısı,ortorombik kristal sisteminin Pbca uzay grubundadır ve arıtım sonunda elde edilen bazıparametreler; a=7.2099(5)à , b=13.6448(9)à , c=29.631(3)à α=90°, β=90°, γ=90°,V=2915.0(4)à ³, Z=8, Dx=1.296Mgm â 3 , λ( M o Kα )=0.71073à , µ=0.09mm â 1 , T=296K,F(000)=1200, R=0.053, Rw=0.173, S=0.89 şeklinde elde edilmiştir.C 22 H 16 N 4 O, (V), kapalı formülüyle verilen bileşik diğer azo türevlerinde degörüldüğü gibi â N=Nâ çift bağına göre trans konfigürasyonu sergilemektedir. Kristalpaketlenme, zayıf moleküler arası Câ Hâ ¦N, Câ Hâ ¦O hidrojen bağları ve zayıfCâ Hâ ¦ Ï etkileşimiyle sağlanmaktadır. Molekül konformasyonuna etki eden etkileşimise zayıf molekül içi Câ Hâ ¦N hidrojen bağıdır. (V) yapısı, monoklinik kristalsisteminin P21/c uzay grubundadır ve arıtım sonunda elde edilen bazı parametreler;a=12.7084(10)à , b=8.0446(9)à , c=20.2971(16)à α=90°, β=119.050°, γ=90°,V=1814.0 (3)à ³, Z=4, Dx=1.290Mgm â 3 , λ( M o Kα )=0.71073à , µ=0.08mm â 1 , T=296K,F(000)=736, R=0.053, Rw=0.157, S=0.91 şeklinde elde edilmiştir.Anahtar kelimeler: x-ışını kırınımı, tek kristal, ftalonitril türevleri, azo ve fenoksimetilbileşikleri.iiiABSTRACTIn this thesis, molecular and crystal structure of 1,3-Bis(3,4-dicyanophenoxy)benzene, (C 22 H 10 N 4 O 2 ), 1,3,5-Tris(2-isopropylphenoxymethyl)benzene(C 36 H 42 O 3 ), 2-Acetyl-4-(2-chorophenyldiazenyl)phenol (C 14 H 11 N 2 O 2 Cl), 2-Acetyl-4-(4-ethoxyphenyldiazenyl)phenol (C 16 H 16 N 2 O 3 ) and 4-[2-Methylphenyldiazenyl)phenoxy] phthalonitrile (C 22 H 16 N 4 O) organic compounds havebeen determined by single crystal x-ray diffraction method.The compound, C 22 H 10 N 4 O 2 , (I) has been designed and synthesized as aprecursor of dye pigments. Benzene rings have four cyano groups in this compound.â The compound (I) belongs to the triclinic Ρ1 space group. Some unit cell parametersof the compound (I), obtained from refinement of crystal structure, are as follows ;a=8.2296(6)à , b=8.6309(7)à , c=13.4708(10)à α=75.085(6)°, β=88.710(6)°,Dx=1.333Mgm â 3 ,γ=77.777(6)°, V=903.10(12)à ³, Z=2, λ( M o Kα )=0.71073à ,µ=0.09mm â 1 , T=293(2)K, F(000)=372, R=0.065, Rw=0.186, S=0.849.The compound, C 36 H 42 O 3 , (II) consists of three 2-isopropylphenoxymethylgroups bonded to the central benzene ring at the 1-,3- and 5-positions. IntramolecularCâ Hâ ¦O hydrogen bonds seem to have an effect on the molecular conformation. Theâ compound (II) belongs to the triclinic Ρ 1 space group. Some unit cell parameters ofthe compound (II), obtained from refinement of crystal structure, are as follows ;a=9.3172(7)à , b=11.5055(9)à , c=16.3424(13)à α=104.677(6)°, β=105.307(6)°,Dx=1.119Mgm â 3 ,γ=103.098(6)°, V=1551.6(2)à ³, Z=2, λ( M o Kα )=0.71073à ,µ=0.07mm â 1 , T=298(2)K, F(000)=564, R=0.046, Rw=0.141, S=0.85.The compound, C 14 H 11 N 2 O 2 Cl, (III) the benzene rings are in a transconfiguration with respect to the azo double bond and the molecule is essentially planar.The compound (III) belongs to the monoclinic C2/c space group. Some unit cellparameters of the compound (III), obtained from refinement of crystal structure, areivas follows; a=10.8170(9)à , b=9.3912(6)à , c=25.3745(18)à α=90°, β=95.576(6)°,γ=90°, V=2565.5(3)à ³, Z=8, Dx=1.422Mgm â 3 , λ( M o Kα )=0.71073à , µ=0.30mm â 1 ,T=296K, F(000)=1136, R=0.038, Rw=0.111, S=0.92.The compound, C 16 H 16 N 2 O 3 , (IV) the benzene rings are in a trans configurationwith respect to the azo double bond and the molecule is essentially planar. Thecompound (IV) belongs to the orthorombic Pbca space group. Some unit cellparameters of the compound (IV), obtained from refinement of crystal structure, are asfollows; a=7.2099(5)à , b=13.6448(9)à , c=29.631(3)à α=90°, β=90°, γ=90°,V=2915.0(4)à ³, Z=8, Dx=1.296Mgm â 3 , λ( M o Kα )=0.71073à , µ=0.09mm â 1 , T=296K,F(000)=1200, R=0.053, Rw=0.173, S=0.89.The compound, C 22 H 16 N 4 O, (V), displays a trans configuration with respect to theâ N=Nâ double bond, as found for other diazene derivatives. There is a weakintramolecular Câ Hâ ¦N hydrogen bond, which seems to have an effect on themolecular conformation . The crystal packing is governed by weak intermolecularCâ Hâ ¦N and Câ Hâ ¦O hydrogen bonds, weak Câ Hâ ¦ Ï stacking. The compound (V)belongs to the monoclinic P21/c space group. Some unit cell parameters of thecompound (V), obtained from refinement of crystal structure, are as follows;a=12.7084(10)à , b=8.0446(9)à , c=20.2971(16)à α=90°, β=119.050°, γ=90°,V=1814.0 (3)à ³, Z=4, Dx=1.290Mgm â 3 , λ( M o Kα )=0.71073à , µ=0.08mm â 1 , T=296K,F(000)=736, R=0.053, Rw=0.157, S=0.91.Key Words: x-ray diffraction, single crystal, phthalonitril derivatives, azo andphenoxymethyl compounds.