Bis-azo Yan Grubu Taşıyan Bazı Ariloksisiklotrifosfazenlerin Sentezi ve Özelliklerinin İncelenmesi

Abstract

BİS-AZO YAN GRUBU TAŞIYAN BAZI ARİLOKSİSİKLOTRİFOSFAZENLERİN SENTEZİ VE ÖZELLİKLERİNİN İNCELENMESİ ÖZET Bu çalışmada, öncelikle diazonyum tuzlarının türevlerinin hafif asidik ortamda aniline kenetlenmesiyle önemli ara ürünler olan Diazoaminobenzen, p- klordiazoaminobenzen, o-klordiazoaminobenzen, p-metildiazoaminobenzen bileşikleri hazırlanarak, asidik ortamda çevrilmeye uğratılmasıyla; p-aminoazobenzen, o'-klor-p- aminoazobenzen, p'-klor-p-aminoazobenzen ve p'-metil-p-aminoazobenzen gibi başlangıç maddelerine dönüştürüldü. Sentezlenen Aminoazobenzen türevlerinin diazonyum tuzlarının fenole kenetlenmeleriyle de bis-azo boyarmaddeleri sentezlenerek, bu bileşiklerin ve Sudan 111 (Tetrazobenzen-P-naftol) bileşiğinin hekzaklorosiklotrifosfazen ile etkileştirilmesi sonucu karşılık gelen bis-azo yan gruplu ariloksisiklotrifosfazen türevlerinin sentezi gerçekleştirildi. Sentezlenen siklotrifosfazen türevlerinin yapılan ve özellikleri, İR, UV-VIS, Kütle Spektroskopisi, termik analiz ve elementel analiz teknikleriyle aydınlatıldı. Siklotrifosfazenlerin bis-azo türevlerinin İR spektrumlannda dört karakteristik İR bandının olduğu görülmüştür. Bu bileşiklerin karakteristik absorpsiyonlannı veren - N=N- P=N, P-N-P (asimetrik), P-N-P (simetrik) titreşimlerine ait frekanslar sırasıyla, 1468cm-1-1438 cm-1, 1283 cm M 175 cm-1, 1274 cm'!-1253 cm-1 ve 971 cm'1 -950 cm'1 bölgelerinde gözlenmiştir. Siklotrifosfazenlerin bis-azo türevlerinin UV-VIS spektrumlanndaki n- >n ve n- >n geçişleri başlangıç maddesi olarak kullanılan bis-azo bileşiklerinin n- >n ve n- *n geçişlerine benzer fakat daha küçük dalga boylarındaII gözlendi. Bu geçişler sırasıyla 509 nm-620 nm ve 350 nm-414 nm arasında tespit edilmiştir. Siklotrifosfazenlerin bis-azo türevlerinin termik davranışları TG, DTG ve DTA teknikleriyle incelendi. Bu çalışmalar sonucunda, TG eğrisinden düşük sıcaklıklardan itibaren değişik hızlarda kütle kayıplarının olduğu, DTG eğrisinden ise; bozunmanın başlıca dört aşamada olduğu tespit edildi. Bu dört aşama sonucunda bis-azo yan gruplu siklotrifosfazenlerin tamamen uçucu ürünleri vermek üzere bozunduğu belirlendi. Ayrıca Kütle spektroskopisi çalışmalarından elde edilen verilerin de, bileşiklerin termal parçalanmasını desteklediği görülmüştür. Anahtar Kelimeler: Siklotrifosfazen, bis-azo bileşikleri, monoazobileşikleri, termik analiz

Ill SYNTHESIS AND CHARACTERISTICS OF SOME ARLYOXYCYCLOTRIPHOSPHAZENES CONTAINING BIS-AZO SIDE GROUPS ABSTRACT In this study, firstly, aniline and aniline derivatives were coupled with aniline in weak acidic media and important products diazoaminobenzene, p- chlorodiazoaminobenzene, o-chlorodiazoaminobenzene, p-methyldiazoaminobenzene compounds were prepared. In acidic conditions these compounds rearranged to give starting materials like p-aminoazobenzene, o'-chloro-p-aminoazobenzene, p'-chloro-p- aminoazobenzene, and p'-methyldiazoaminobenzene. Diazonium salts of the synthesized aminoazobenzene derivatives were coupled with phenol and bis-azo dyes were formed. The bis-azo dyes and Sudan III were reacted with hexacholorotriphosphazene and arlyoxycyclotriphosphazene derivatives containing bis- azo side groups were obtained. The structures of synthesized cyclotriphosphazene derivatives were determined by IR, UV-V1S and Mass spectrocopy, thermal and elemental analysis. The IR Spectrum of all bis-azo derivatives of cyclotriphosphazenes showes four characteristic bands for -N=N-, P=N, P-N-P (asymmetric) and P-P-N (symmetric) which are located at 1468 cm'1 -1438 cm'l912B3 cm'1-! 175 cm_1,1274 cm4-1253 cm'1 and 971 cm'' -950 cm'1 respectively. In the UV spectra of bis-azo derivatives of cyclotriphosphazenes, n->jc* and rc -» % transitions emanating from bis-azo compounds used as starting meterial have been observed but these absorptions of cyclotriphosphazenes shifted, shorter wavelenght depending on bis-azo dyes. These transitions are in the region of 509 nm-620 nm and of 350 nm-414 nm respectivelly. Thermal behaviour of cyclotriphosphazenes carrying bis-azo side group were investigated by means of TG, DTG and DTA techniques. These investigation showed that decompositions start at low temperatures and occur in four or three stages. The thermal behaviour is also supportd by the data obtained from mass spectroscopy of the compounds.IV Key Words:Cyclotriphosphazene, monoazo compounds, bis-azo compounds, thermal analysis.