Türk Hukukunda Mülkiyet Hakkı Açısından Acele Kamulaştırma

Abstract

İdarenin kamu amacını gerçekleştirmek amacıyla yürüttüğü faaliyetler esnasında ihtiyaç duyduğu taşınmaz malları edinmesinin olağan yolu kamulaştırmadır. Kamulaştırma, geçmişten günümüze tüm siyasal tartışmaların odağında yer alan ve insan hakları metinlerinin çoğunda da temel haklar arasında yer alan mülkiyet hakkının ihlaline neden olduğundan, çalışmamızda Anayasa Mahkemesi ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin mülkiyet hakkı ve kamulaştırmaya bakış açısı ile kamulaştırmanın mülkiyet hakkını ihlal ettiğine dair kararları ve kamulaştırmanın anayasal mülkiyet hakkına uygunluğunu sağlayan koşullar geniş yer bulmuştur. İdarece ihtiyaç duyulan taşınmazın bir an önce elde edilmesi gereği, olağan usulün dışında olağanüstü bir usulün, acele kamulaştırmanın uygulanmasını zorunlu kılmakta ve kamu yararı gereği, olağan kamulaştırmanın idari aşamasındaki işlemler tamamlanmaksızın kanunda belirtilen usul ve şekilde taşınmaza el konulmaktadır. İstisnai ve özel bir kamulaştırma şekli olan acele kamulaştırmanın uygulama alanı, koşulları ve unsurlarının da incelenmesinin ardından, acele kamulaştırma kararı vermeye yetkili olan Bakanlar Kurulunun, bu yetkilerini kullanırken sahip olduğu geniş takdir yetkisinin denetlenmesinin gerekmesi nedeniyle, aceleliğine Bakanlar Kurulunca karar verilecek hallerin yargısal denetimi ve acele kamulaştırma nedeniyle İdarece ve taşınmaz hak sahibince adli yargıda açılabilecek dava çeşitleri ele alınmıştır. Anahtar Kelimeler: Kamulaştırma, Mülkiyet Hakkı, Acele Kamulaştırma

The ordinary way of obtaining immovable properties to be required during activities carried out in order to reach a public aim by administration is expropriation. Because expropriation leads to violation of property right which takes part at the centre of all political discussions and among the fundamental rights in most of human rights texts, perspective of Constitutional Court and European Court of Human Rights to property right and expropriation, their decisions regarding violation of property right by expropriation and conditions ensuring the conformity of expropriation with constitutional property right receive widespread attention in our study. Necessity of real estate to be forthwith obtained requires implementation of urgent expropriation, an extraordinary procedure out of ordinary procedure, and real estate is expropriated in accordance with determined procedure and method for public interest without completing the procedures in administrative stage of ordinary expropriation. After implementation area, conditions and elements of urgent expropriation which is an exceptional and special type of expropriation are examined, since broad discretionary power of Council of Ministers which is entitled to make decision of urgent expropriation is required to be checked, judicial review of situations whose urgency is determined by Council of Ministers and types of case which can be opened due to urgent expropriation in judicial justice by administration or immovable right owner are discussed. Keywords: Expropriation, Property Right, Urgent Expropriation