Pirit Atığı, H2SO4, EDTA ve Humik Asitin Harç Ortamının Bazı Özelliklerine, Bitki Gelişmesine ve Beslenmesine Etkileri

Abstract

PİRİT ATIĞI, H2S04, EDTA ve HUMİK ASİTİN HARÇ ORTAMININ BAZI ÖZELLİKLERİNE, BİTKİ GELİŞMESİNE VE BESLENMESİNE ETKİLERİ ÖZET Bu araştırmada pirit atığı, sülfirik asit (H2S04), etilendiamintetra asetikasit (EDTA) ve humik asitin harç ortamının bazı kimyasal özelliklerine, yetiştirilen bitkinin gelişmesine ve özellikle demir, mangan, çinko ve bakır beslenmesine etkileri incelenmiştir. Deneme inkübasyon ve sera şartlarında yürütülmüştür. İnkübasyon süresince harç ortamı tarla kapasitesinde tutulmuştur. Sera şartlarında yürütülen denemede indikatör bitki olarak arpa yetiştirilmiştir. Harç ortamlarının pH değerlen 7.15-7.38 arasında değişmektedir. Muameleler içerisindeki en yüksek pH değeri 7.38 ile kontrol uygulamasında ölçülmüştür. Pirit atığı, H2S04, humik asit ve EDTA uygulamaları inkübasyondan sonra ortamın suda çözünebilir besin maddesi kapsamını önemli ölçüde etkilemiştir, özellikle harç ortamının suda çözünebilir Fe, Mn, Zn ve Cu kapsamları EDTA dozu arttıkça artmıştır. Humik asit uygulamaları harç ortamının suda çözünebilir mikroelement kapsamı üzerinde herhangi bir etki göstermemiştir. Bununla birlikte humik asit suda çözünebilir Ca, Mg ve P kapsamlarını önemli ölçüde etkilemiştir. Sera denemesinde yetiştirilen indikatör bitkinin kuru madde miktarı ve besin maddeleri alımı humik asit uygulamaları ile bir artış eğilimi göstermekle beraber bu artışlar istatistiksel olarak önemli değildir. Pirit atıklı harç ortamına uygulanan EDTA dozları arttıkça indikatör bitkinin kuru madde miktarı ve besin maddesi alımları özellikle Fe, Mn, Zn ve Cu alımı istatistiksel olarak önemli derecede azalmıştır. Ortama uygulanan EDTA dozu arttıkça bitkinin kuru madde miktarındaki azalmanın nedeni, EDTA uygulamaları sonucu ortamın suda çözünebilir Fe, Mn, Zn ve Cu kapsamlarının bitkilere toksik etki yapacak düzeylerde artması şeklinde açıklanmıştır. Anahtar kelimeler: pirit atığı, H2S04, EDTA, humik asit, mikroelement

11 EFFECTS OF PYRITE WASTE, H2S04> EDTA AND HUMIC ACID ON SOME PROPERTIES OF PEAT-SOIL MIX, PLANT GROWTH AND NUTRITION ABSTRACT In this study, effects of pyrite waste, sulphuric acid (H2SO4), ethylene dinitrilo tetraacetic acid (EDTA) and humic acid on some chemical properties of peat-soil mix, plant growth and especially iron (Fe), manganese (Mn), zinc (Zn) and copper (Cu) uptakes were investigated. Experiments were conducted under incubation and greenhouse conditions. In greenhouse experiment, barley was chosen as an indicator plant. pH values of peat-soil mix were varied between 7.15-7.38. The highest pH value was obtained from control application. Dissolved nutritional content of peat-soil mix was affected significantly by the application of pyrite waste, H2SO4, EDTA and humic acid. Especially dissolved Fe, Mn Zn and Cu contents of peat-soil mix increased with increasing EDTA doses. Humic acid applications did not have any effect on microelement contents of peat-soil mix. However, dissolved Ca, Mg and P contents were affected significantly by the application of humic acid. Dry matter content and nutrition uptake of the indicator plant growth in greenhouse increased with humic acid applications but not significantly. Dry matter content and nutrition uptake, especially Fe, Mn, Zn and Cu contents of the indicator plant decreased significantly with increasing EDTA application doses. These decreases in dry matter content and nutrition uptake of the indicator plant with EDTA applications can be explained as toxic effects of dissolved Fe, Mn, Zn and Cu contents of the peat-soil mix increased with EDTA doses. Key words: pyrite waste, H2SO4, EDTA, humic acid, microelement