Dijital Görüntüler Kullanılarak Sayısal Arazi Modellerinin (DTM) Oluşturulması

Abstract

iiÖZETGünümüzde, gelişmiş bilgisayarlar ve görüntüleme sistemleri ile, araziparçalarının sayısal koordinatları ile oluşturulan yüzey elemanları sayesinde, arazimodelleri görsel olarak da oluşturulabilmekte ve sayısal koordinat bilgilerini de içindetutan bu görsel modele, modern anlamda Sayısal Arazi Modeli (SAM) denilmektedir.Bu tez çalışmasında, dijital uydu veya hava fotoğrafları kullanılarak SAMmodellerinin elde edilmesi için kullanılan yöntemler anlatılmış ve bu anlatılanlarlabirlikte, tez çalışması kapsamında SAM modeli oluşturmak için TERR 1.0 adı verilenbir yazılım Borland C++ Builder platformunda geliştirilmiş ve örnek uygulamayapılmıştır.Bu çalışmada, geliştirilen TERR 1.0 yazılımının test edilmesi amacıyla yapılanörnek uygulamada, sayısal arazi modeli oluşturmak için gerçek arazi görüntülerikullanılamamıştır. Çünkü, gerçek bir araziye ait stereo hava fotoğraflarıbulunamamıştır. Bunun yerine, yakın fotogrametri yöntemiyle stereo olarak çekilmişolan bir görüntü çifti kullanılmıştır. Bu görüntüler, sviçre ETH, Zürih Jeodezi veFotogrametri Enstitüsünden elde edilmiştir. Bu stereo görüntülerden, SAM modelininveri noktaları olarak kullanılmak üzere 41 adet nokta, TERR 1.0 yazılımı ile yarıotomatik görüntü eşleştirme tekniği kullanılarak ölçülmüş, ve bu noktalardan küçük birSAM modeli oluşturulmuştur. Yazılımın doğruluğunu kanıtlamak için, aynı noktalarkullanılarak, ArcView 3D yazılımı ve 3D CITY VAQS (Doğan, Doğan, Altan, 2004) ilede SAM modeli oluşturulmuş ve iki model karşılaştırılarak, TERR 1.0 yazılımınındoğru çalıştığından emin olunmuştur.Anahtar Kelimeler : Görüntü Eşleştirme, Sayısal Arazi Modeli.iiiABSTRACTWith the advanced computes and display systems and by using surfaceelements whose coordinates are computed numerically, can be used to create visualviews of the terrain with the geometric representations. This numerical and visualmodel is called ? Digital Terrain Model (DTM) ?.In this thesis, the methods used to create DTM models with the data acquiredfrom digital satellite or aerial photogrammetric images, have been explained. Withinthe thesis studies, by the use of the explained methods, a computer program hasbeen developed to a create DTM models of a region by using digital images. Wecalled these program as TERR 1.0 and developed with Borland C++ Builder platform.In order to test the developed TERR 1.0 software, we couldn?t use real terrainimages, since we couldn?t obtain real stereo image pairs of any region. Instead weused stereo test images acquired with close range photogrammetry technique, atSwiss ETH Photogrammetry Institute. By using these stereo images, we measuredthe image coordinates of 41 control points and computed their object coordinates byusing TERR 1.0. For image coordinate measurements we used Adaptive LeastSquares Matching (ALSM) technique. After we obtained the object coordinates of themeasured points we created DTM model by using Delaunay Triangulation Technique,with our program TERR 1.0. Then we also created DTM, by using the same pointswith ArcView GIS software and compared it with the DTM, created by TERR 1.0.