İnteraktif Bilgilendirme Grafiği ve Dijital Mecralarda Çatalhöyük Yerleşkesinin İnfografik Tasarım Çözümlemeleri

Abstract

İnfografikler; grafik, şema ve metin gibi çeşitli unsurları bir araya getirerek karmaşık bilgilerin daha anlaşılır ve görsel biçimde sunulmasını sağlayan araçlardır. Bir diğer adıyla bilgilendirme grafikleri; eğitim, sağlık, sosyal medya, kültür, turizm ve bilimsel araştırmalar gibi birçok alanda tercih edilmektedir. Kullanım amacına göre statik, dinamik, etkileşimli, istatistiksel, VR ve AR tabanlı olmaktadır. Statik infografikler basılı materyallerde kullanılırken dinamik, etkileşimli, VR ve AR infografikler dijital ortamlarda interaktif veya video şeklinde kullanıcıyla etkileşim halindedir. İnteraktif infografiklerde kullanıcılar içeriğe doğrudan müdahale edebilmekte ve bilgiyi keşfetme sürecini ilk elden deneyimleyebilmektedir. Görsel iletişim tasarımında önemli bir araç olan infografikler, özellikle etkileşimli yapıları sayesinde kültürel mirasın dijital mecralarda aktarımı ve yeniden anlamlandırılmasında etkili ve dönüştürücü bir rol üstlenmektedir. Konya ili sınırları içerisindeki Neolitik Dönem'e ait Çatalhöyük yerleşkesi, bu çalışmanın odak noktasını oluşturmaktadır. Yerleşimin tarihsel, kültürel ve sembolik değerleri üzerine yapılan araştırmalar aracılığıyla, sosyal yaşam, sanat, ritüeller ve mimari yapı gibi başlıklar ayrıntılı biçimde ele alınmıştır. Uygulama sürecinde, Çatalhöyük yerleşkesinin interaktif bir infografik aracılığıyla dijital ortamda temsil edilmesi amaçlanmıştır. Bu doğrultuda, çok katmanlı yapılar oluşturabilen ve kullanıcı etkileşimini temel alan Mental Canvas uygulaması kullanılmıştır. Tasarım sürecinde temel olarak Mental Canvas uygulaması kullanılmış, illüstrasyonlar ise Procreate yazılımı aracılığıyla üretilmiştir. Gerçek arkeolojik verilere dayalı olarak Çatalhöyük'e ait mekânsal yapılar, mimari unsurlar, semboller ve günlük yaşam objeleri illüstratif bir yaklaşımla yeniden görselleştirilmiştir. Grafik tasarım sürecinde çizim tekniği, renk paleti ve tipografi seçimi gibi öğeler bilinçli tercihlerle şekillendirilmiş; böylece Neolitik döneme ait bir atmosfer oluşturulması hedeflenmiştir. Tez kapsamında geliştirilen etkileşimli infografik tasarımı, arkeolojik alanlara ilişkin bilgilerin daha erişilebilir, görsel ve kullanıcı odaklı bir biçimde sunulmasına olanak tanıyarak, kültürel mirasın dijital ortamda aktarılmasına yönelik yenilikçi bir yaklaşım ortaya koymaktadır.Infographics are tools that bring together various elements such as graphics, diagrams and text to present complex information in a more understandable and visual way. Also known as information graphics, they are preferred in many areas such as education, health, social media, culture, tourism and scientific research. They can be static, dynamic, interactive, statistical, VR and AR based depending on the purpose of use. While static infographics are used in printed materials, dynamic, interactive, VR and AR infographics interact with the user in digital environments in an interactive or video form. In interactive infographics, users can directly intervene in the content and experience the process of discovering information firsthand. Infographics, which are an important tool in visual communication design, play an effective and transformative role in the transfer and reinterpretation of cultural heritage in digital media, especially thanks to their interactive structures. The Neolithic Çatalhöyük settlement within the borders of Konya province is the focus of this study. Through research on the historical, cultural and symbolic values of the settlement, topics such as social life, art, rituals and architectural structure were discussed in detail. In the application process, it was aimed to represent the Çatalhöyük settlement in a digital environment through an interactive infographic. In this direction, the Mental Canvas application, which can create multi-layered structures and is based on user interaction, was used. The Mental Canvas application was used as the basis in the design process, and the illustrations were produced using the Procreate software. Spatial structures, architectural elements, symbols and daily life objects belonging to Çatalhöyük were revisualized with an illustrative approach based on real archaeological data. In the graphic design process, elements such as drawing technique, color palette and typography selection were shaped with conscious choices; thus, it was aimed to create an atmosphere belonging to the Neolithic period. The interactive infographic design developed within the scope of the thesis presents an innovative approach to the transfer of cultural heritage in a digital environment by allowing information about archaeological sites to be presented in a more accessible, visual and user-oriented way.