Yabani Çiriş Otunun (Eremurus Spectabilis) Bazı Kimyasal Özellikleri ve Uçucu Bileşik Kompozisyonu

Abstract

Yabani çiriş otu (Eremurus spectabilis) farklı şekillerde gıda olarak tüketilen, koruyucu ve tedavi edici amaçlarla ilaç olarak kullanılan değerli bir sebzedir. Bu çalışmada, çiriş otunun yaprak ve sap kısımlarının fiziko-kimyasal ve antioksidan özelliklerinin yanı sıra uçucu bileşikleri de belirlenmiştir. Gövde ve yaprakta nem, kül, pH, ham lif, ham protein ve ham yağ içeriği sırasıyla %93.90 ve %90.90; %0.48 ve %0.70; 5.01 ve 5.01; %0.62 ve %1.06; %1.4 ve %2.27; ve %0.60 ve %0.60 olarak belirlenmiştir. L*, a* ve b* değerleri ise gövde ve yaprakta sırasıyla 67.77 ve 46.70; -8.99 ve -12.85; 22.54 ve 17.48 olarak bulunmuştur. Toplam fenolik madde, FRAP ve DPPH değerleri gövde ve yaprakta sırasıyla 897.75 ve 1781.83 mg GAE kg-1; 5.26 ve 12.29 mmol ISE g-1; 40.81 ve 89.55 mmol TE g-1 olarak bulunmuştur. Çiriş otunun gövde ve yaprağında 3 aldehit, 3 alkol, 1 ester, 1 furan, 1 kükürtlü bileşik, 1 azotlu bileşik ve 1 alifatik hidrokarbon olmak üzere 11 uçucu bileşik tespit edilmiştir. Asetaldehit, dimetil sülfür, metil izosiyanür ve etil alkol çiriş otunda tespit edilen en önemli uçucu bileşiklerdir. Yaprak kısmının antioksidanlarca, gövde kısmının uçucu bileşikler açısından daha zengin olduğu saptanmıştır.