Alifatik Diaminlerin ve Suda Çözünen Yaygın Fenollerin Yüksek Basınç Sıvı Kromatografisi ile Ayırımı ve UV-Görünün Spektrofotometrik Tayinleri

Abstract

ALİFATİK DİAMİNLERİN VE SUDA ÇÖZÜNEN YAYGIN FENOLLERİN YÜKSEK BASINÇ SIVI KROMATOGRAFİSİ İLE AYIRIMI VE UV-GÖRÜNÜR SPEKTROFOTOMETRİK TAYİNLERİ ÖZET Bu çalışma 3 bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde Yüksek Basınç Sıvı Kromatografısi (HPLC) yöntemi ile ilgili gerekli teorik bilgiler verilmiştir. îkinci bölümde, ters-faz HPLC kolonu kullanılarak alifatik diaminlerin (1,2- diaminoetan, 1,2-diaminopropan, 1,3-diaminopropan, 1,4-diaminobütan, 1,5-diaminopentan, 1,6-diaminoheksan, 1,7-diaminoheptan) tayinlerini hızlı bir şekilde gerçekleştiren bir metod geliştirildi. Asetilaseton ile prekolon derivatizasyonu yapılarak, su-metanol (10:1 v/v) ortamında eser miktarlardaki alifatik diaminler tayin edildi. 15 dakika içinde asetilaseton türevlerine dönüştürülen alifatik diaminler, oktadesil silan fonksiyonlu silika içeren bir kolondan geçirilerek ekstrakte edildi ve HPLC sistemine enjekte edildi. Ayırım için ters-faz HPLC kolonu, hareketli faz olarak metanol-tetrahidrofuran-su (55:3:42 v/v) karışımı kullanıldı ve spektrofotometrik detektör 310 nm ye ayarlandı. Yukarıdaki hareketli faz karışımı kullanılarak C2-C7 alifatik diaminlerin 23 dakika içinde iyi bir rezolusyonla ayırımları gerçekleştirildi. 100 mi su numunesi kullanıldığında her bir alifatik diamin için tayin sınırları 0.18-0.72 ng/ml arasında bulundu. Alifatik diamin türevlerinin nehir suyu numunesinden geri alınabilirliği % 2.2-4.0 bağıl standart sapma ile % 88-101 iken, deniz suyu numunesinden geri alınabilirliği ise, % 2.8-4.6 bağıl standart sapma ile % 82-93 düzeylerinde bulundu. Üçüncü bölümde, Ters-Faz Yüksek Basınç Sıvı Kromatogtafisi (HPLC) kullanılarak, suda çözünen yaygın fenollerin (fenol, resersinol, o-kresol, m-kresol, p-kresol, hidrokinon, katekol) tayinlerinin gerçekleştirildiği yeni bir analiz yöntemi geliştirildi. Sulu ortamda NaOH çözeltisi ile pH:14 yapılarak benzoilklorür ile UV-aktif arilbenzoat türevlerine dönüştürülen fenolik bileşikler, dietileter ile ekstrakte edildi. Reaksiyonun tamamlanması oda sıcaklığında 60 dakikada gerçekleşmektedir. Ekstrakte edilen UV-aktif arilbenzoat türevleri, HPLC sistemine enjekte edilerek asetonitril-tetrahidrofuran-su (54:6:40 v/v) hareketli faz11 kompozisyonu ile ters-faz C8 kolonunda ayırıma tabi tutuldu ve 232 nm dalga boyuna ayarlı spektrofotometrik detektör iletayin edildi. Tüm fenoller için tayin süresi 15 dakikadan daha az ve hesaplanan tayin sınırları 50 mi su numunesi kullanıldığında 0.05-0.5 ug/L arasında bulundu. Geliştirilen metod tekrarlanabilir, hızlı ve uygulaması kolaydır. Metod, nehir suyu ve bira numunelerine uygulandı. Nehir suyundaki fenol, o-, m-kresol ve hidrokinonun, ortalama konsantrasyonları sırasıyla 3.6, 2.2, 7.6 ug/L iken, biradaki ortalama fenol konsantrasyonu ise 2.1 ug/L düzeylerinde olduğu belirlendi. Anahtar kelimeler: Alifatik Diaminler, Asetilaseton, Schiff Bazı, Derivatizasyon, HPLC, Fenol, Benzoilklorür TGYUKSiDV-^':^..¦.JT.ULUIll DETERMINATION OF ALIPHATIC DIAMINES AND COMMON PHENOLS IN WATER BY USING HPLC WITH UV-VISIBLE DETECTION ABSTRACT This study is given in three chapters. After giving general properties of HPLC in the first chapter, in the second chapter a rapid reversed-phase high performance liquid chromatographic analysis for seven aliphatic diamines in water is described. Precolumn derivatization with acetylacetone is used for traces of aliphatic diamines in water-methanol (10:1 v/v) medium. The acetylacetone derivatives resulted in 15 min were extracted with an octadecylsilane functionalized silica cartridge, and then injected to HPLC system. HPLC system was consisted of a reversed-phase column, an elution solvent consisting of methanol- tetrahydrofuran- water (55:3:42 v/v), and a spectrophotometric detector adjusted to 310 nm. Acetylacetone derivatives of C2-C7 diamines were separated in a good resolution in 23 min. The detection limits achieved for each diamine were between 0.18-0.72 ng/ml for a 100 ml water sample. The recovery of diamine derivatives from river and sea water was 88-101 % with relative standart deviations of 2.2-4.0 % and 82-93 % with relative standard deviations of 2.8-4.6 %, respectively. In chapter three, a reversed-phase high performance liquid chromatographic analysis for common phenols in water is described. Precolumn derivatization with benzoylchloride is used for traces of common phenols in water. The benzoylchlorate derivatives resulted in 60 min were extracted with dietylether, and then injected to HPLC system. HPLC system was consisted of a reversed-phase column, an elution solvent consisting of acetonitril- tetrahydrofuran-water (54:6:40 v/v), and a spectrophotometric detector adjusted to 232 nm. The detection limits achieved for each phenol were between 0.05-0.5 ug/L for 50 ml water sample. The concentration (means) of phenols found in beer was 2.1 ug/L and of phenol o-,m- cresol and hydrokinon in river water were 3.6, 2.2 and 7.6 ug/L, respectively. The methodIV developed here has the advantage of being rapid, sensitive, easy to perform and reproducible. Application to the analysis of river water and beer are presented. Key words: Aliphatic Diamines, Acetylacetone, Schiff Base, HPLC, Derivatization, Phenols, Benzoylchloride