İlköğretim II. Basamak Fen Bilgisi Ders Kitaplarında Kullanılan Görsellerin Biçim ve İçerik Yönünden İncelenmesi

Abstract

Bu arastırmada ilkögretim ikinci basamak Fen Bilgisi ders kitaplarında kullanılan görsellerin ilgili oldukları metinlerle iliskileri biçim ve içerik olarak; kapak, fotograf ve resimlemeler açısından yeterli ve yetersiz yönleri ile incelenmistir. Örneklemi olusturan Fen Bilgisi ders kitaplarında kullanılan görseller sınıflandırılmıs, kullanım yogunlugu tespit edilip, her bir görselin metinle iliskisi ve plastik problemleri incelenmistir. Yapılan arastırmalarda ders kitaplarında kullanılan görsellerin daha önce de incelendigi, fakat bu ders kitaplarının agırlıklı olarak Türkçe ve Hayat Bilgisi derslerine ait kitaplar oldugu görülmüstür. Bu anlamda da arastırmanın bu alandaki boslugu dolduracagı düsünülmektedir. Arastırmada incelenen Fen Bilgisi ders kitaplarının genelinde resimlemelerin baskı kalitesinin çok düsük oldugu, resimleme kullanımının daha faydalı oldugunun bilinmesine karsın, fotografa oranla resimlemenin daha az kullanıldıgı saptanmıstır. Ders kitaplarında kullanılmasının büyük faydalar saglayacagı düsünülen karikatürlerin ise her üç ders kitabında da birkaç uygulama dısında kullanılmadıgı görülmektedir. Ayrıca görsel elemanlar ve sayfalar arasındaki görsel bütünlügün saglanamadıgı, resimlemelerin çogunda önemli anatomik hataların oldugu, büyük çogunlugunun ilgili metinlerle bagdasmadıgı, ya da verilen bilgiyi tam olarak ifade etmekte yetersiz kaldıgı görülmüstür. Bir diger önemli saptama da resimlemelerde, ortak bir çizgi dilinin olusturulamadıgı dolayısıyla da görsel uyumun yakalanamamıs olmasıdır.

In this survey, the relationships between the visuals used in Secondary school science course books and the text that they concerned has been investigated as form an content; its cover, photography an iconography in terms of their weak and strong aspects. The visuals used in Science a course book that constitutes the sample has been classified, and the density of usage has been determined, and the relationship between each visual and the text, and plastic problems have been investigated. In the surveys; it has been noted that the visual used in course books examined before; however those course books were largely belonging to Turkish and Social Sciences course books. In this case it is considered that the survey will fill the gap in this field. In the majority of the science course books examined in the survey; it has been stated that the quality of printing of iconography was poor, that the iconography was used less than photography although it is known that it is more useful to use iconography. The usage of the caricatures which is considered to contribute great benefits is not seen to be used in three course books except for few applications. Moreover; it has been noted that the visual unity between the visual elements and the pages could not be maintained, most of the iconography has major anatomic errors, most of it had no relation with the text or were not able to express the information given. Besides, it has been observed that in some of the visuals which are used were chosen without paying attention to the cultural structure, socio-cultural environment and the life-style of the target group they belonged to. One other significant determination is that one common drawing language could not be established and because of this the visual harmony could not be achieved.