Bazı Karadeniz Karideslerinin (Crangon Crangon Linnaeus, 1758, Palaemon Adspersus Rathke, 1837 ve Palaemon Alegans Rathke, 1837) Balıkçılık Biyolojisi ve Populasyon Dinamiği Yönünden İncelenmesi

Abstract

BAZI KARADENİZ KARİDESLERİNİN (Crangon crangon Linnaeus, 1758,Palaemon adspersus Rathke, 1837 ve Palaemon elegans Rathke, 1837)BALIKÇILIK BİYOLOJİSİ VE POPULASYON DİNAMİĞİ YÖNÜNDENİNCELENMESİSabri BİLGİNÖZETBu çalışmada, Karadeniz'de, Sinop yarımadası civarında, üç karides türünün(Crangon crangon Linnaeus, 1758, Palaemon adspersus Rathke, 1837 ve Palaemonelegans Rathke, 1837) populasyon yapısı, büyüme, ölüm oranları ve üreme biyolojisi(üreme mevsimi, cinsiyet oranı, cinsi olgunluk boyu, fekondite ve yumurta büyüklüğü)Şubat 2002 ve Ocak 2004 tarihleri arasında aylık olarak çalışılmıştır. Karidesörneklemeleri kiriş uzunluğu 3 m ve torba ağ göz açıklığı 10 mm olan kirişli trol ileyapılmıştır.Karides türleri büyüklük bakımından cinsiyetlere göre belirgin bir farklılıkgöstermiştir. Toplam boy dişi ve erkek karidesler için sırasıyla, C. Crangon için 20-80mm ve 17-58 mm, P. adspersus için 22-84 mm ve 21-70 mm, P. adspersus için 20-63mm ve 19-55 mm arasında değişim göstermiştir (p<0.05). Karides türlerinde cinsiyetoranı dişilerin lehinde olarak tespit edilmiştir [C. crangon (p<0.001, i2 = 193.479), P.adspersus (p<0.001, i2 = 129.772), P. elegans (p<0.001, i2 = 301.899)].Dişi C. crangon (dişiler için, K = 0.200 yıl-1, Lâ = 102.79 mm TB ve à '= 3.3erkekler için, K = 0.223 yıl-1, Lâ = 80.87 mm TB ve à '= 3.1), dişi P. adspersus (dişileriçin K = 0.252 yıl-1, Lâ = 92.64 mm TL ve à '= 3.3, erkekler için, K = 0.401 yıl-1,Lâ = 58.439 mm TB ve à '= 3.1) ve dişi P. elegans bireylerinin (dişiler için, K = 0.354yıl-1, Lâ = 62.369 mm TB ve à '= 3.1, erkekler için, K = 0.414 yıl-1, Lâ = 54.146 mmTB ve à '= 3.0) aynı yaştaki erkeklerden daha fazla büyüklüğe ulaştığı ve daha iyibüyüme performansına sahip olduğu saptanmıştır.Maksimum hayat süreleri C. crangon, P. adspersus ve P. elegans için sırasıyla, 4yıl, 3 yıl ve 3 yıl olarak, toplam ölüm oranları ise sırasıyla, 1.43 yıl-1, 1.76 yıl-1 ve 2.28yıl-1 olarak tespit edilmiştir. Yumurtalı C. crangon bireyleri, Şubat ve Ekim 2002arasında, 2003 yılında ise Mart hariç, yıl boyunca tespit edilmiş olup, yumurtalıbireylerin Mayıs 2002 ve Eylül 2003'de pik oluşturdukları belirlenmiştir. %50 cinsiolgunluk boyu, 53.5 mm (toplam boy) olarak tespit edilmiştir. Yumurta sayısının(ortalama 2297±134, minimum 910 - maksimum 3630) boy ile ilişkili olduğuii[YS = 0.6369TB4.4269, (r = 0.92, N = 35)] tespit edilmiştir. Erken embriyo gelişmesafhasında (I. Safha) ve geç embriyo gelişme safhasında (III. Safha) ortalama yumurtaçapı (kısa eksen x uzun eksen) sırasıyla, 0.472±0.005 mm x 0.509±0.008 mm ve0.489±0.003 mm x 0.627±0.004 mm olarak belirlenmiştir.Dişi P. adspersus ve P. elegans türlerinin üreme sirkülasyonu net bir şekildetespit edilmiştir. Yumurtalı P. adspersus bireylerinin Mayıs-Haziran 2002 ve Haziran-Temmuz 2003'de pik oluşturdukları belirlenmiş olup, P. adspersus türünün üremeaktivitesinin Mart ayında başlayıp Ağustos 2002'ye kadar ve Nisan ayında başlayıpAğustos 2003'e kadar devam ettiği belirlenmiştir. %50 cinsi olgunluk boyu ise 54.6 mmtoplam boy olarak tespit edilmiştir. Dişi P. adspersus tarafından taşınan (ortalamatoplam boy 6.0±0.10 cm) ortalama yumurta veriminin 1963±144 adet olduğu (minimum758 ve maksimum 3710) ve yumurta verimiyle toplam boy arasında pozitif ilişkininolduğu (YS = 0.3345TB4.7828, r = 0.96, N = 45) saptanmıştır. P. adspersus türünün erkenembriyo gelişme safhasında (I. Safha) ve geç embriyo gelişme safhasında (III. Safha)ortalama yumurta çapı (kısa eksen x uzun eksen) sırasıyla, 0.585±0.005 mm x0.739±0.011 mm ve 0.622±0.005 mm x 0.851±0.008 mm olarak tespit edilmiştir.Yumurtalı P. elegans bireyleri Haziran-Temmuz 2002 ve Mayıs-Haziran2003'de pik oluşturmuştur. P. elegans türünün üreme aktivitesi, 2002 ve 2003 yıllarındaMart ayında başlayıp Eylül ayına kadar devam ettiği tespit edilmiştir. %50 cinsiolgunluk boyu 36.10 mm olarak belirlenmiştir. P. elegans türünün (ortalama toplam boy4.3±0.07 cm) yumurta sayısı (ortalama 1057±88, minimum 308-maksimum 2628) boyile ilişkili olarak belirlenmiştir (YS = 0.2033TB5.6989, r = 0.98, N = 50). Erken embriyogelişme safhasında (I. Safha) ve geç embriyo gelişme safhasında (III. Safha) ortalamayumurta çapı ise (kısa eksen x uzun eksen) sırasıyla, 0.455±0.005 mm x 0.567±0.007mm ve 0.479±0.008 mm x 0.707±0.007 mm olarak tespit edilmiştir. Ayrıca, karidestürlerinde fekundite ile boy arasında pozitif bir ilişkinin olduğu ve embriyo gelişimsüresince yumurta çapının arttığı belirlenmiştir.Anahtar Kelimeler: Karides, Crangon crangon, Palaemon adspersus, Palaemonelegans, büyüme, ölüm oranı, cinsi olgunluk boyu, üreme sirkülasyonu, Karadeniz.

THE INVESTIGATION OF SOME BLACK SEA SHRIMPS (Crangon crangonLinnaeus, 1758, Palaemon adspersus Rathke, 1837 and Palaemon elegans Rathke,1837) IN RESPECT TO FISHERIES BIOLOGY AND POPULATIONDYNAMICSSabri BİLGİNABSTRACTIn this study, the population structure, growth, mortality and reproductivebiology (reproductive saeson, sex ratio, size at sexual maturity, fecundity and egg size)of the three shrimp species, Crangon crangon Linnaeus, 1758, Palaemon adspersusRathke, 1837 and Palaemon elegans Rathke, 1837 were studied in Sinop Peninsula ofthe Black Sea, between February 2002 and January 2004. Shrimps were sampledmontly with beam trawl with a beam length 3m and codend mesh size10 mm.Three shrimp species showed sexual dimorphism in size. Total length of animalsranged betwen 20-80 mm and 17-58 mm for C. Crangon, 22-84 mm and 21-70 mm forP. adspersus, 20-63 mm and 19-55 mm for P. elegans in females and males, respectively(p<0.05). The sex-ratio of all species was biassed towards females [chi-squared test, C.crangon (p<0.001, i2 = 193.479), P. adspersus (p<0.001, i2 = 129.772), P. elegans(p<0.001, i2 = 301.899)].Females showed better growth performances and reached a larger size at agethan those males in C. crangon (K = 0.200 year-1, Lâ = 102.79 mm TL, and à ?= 3.3 forfemales, and K = 0.223 year-1 and Lâ = 80.87 mm TL and à ?= 3.1 for males), P.adspersus (K = 0.252 year-1, Lâ = 92.64 mm TL and à ?= 3.3 for females, and K =0.401 year-1, Lâ = 58.439 mm TL and à ?= 3.1 for males) and P. elegans (K = 0.354year-1, Lâ = 62.369 mm TL and à ?= 3.1 for females, and K = 0.414 year-1, Lâ = 54.146mm TL and à ?= 3.0 for males).The maximum life span was 4 years, 3 years and 3 years for C. crangon, P.adspersus and P. elegans, respectively. Total mortality (Z) were estimated in C.crangon, P. adspersus and P. elegans as 1.43 year-1, 1.76 year-1, and 2.28 year-1,respectively.Ovigerous females of C. crangon were recorded between February and October2002 and all month, in 2003 except March. They were most numerous in May 2002 andSeptember 2003. The size at 50% sexual maturity for females was estimated 53.5 mmtotal length. The number of eggs (EN) (range: 910-3630 with a mean of 2297±134)iicarried by females was related to their size: EN = 0.6369TL4.4269, (r = 0.92, N = 35).Mean egg sizes (shortest x longest axes) were 0.472±0.005 mm x 0.509±0.008 mm atearly embryonic development (I. stage) and 0.489±0.003 mm x 0.627±0.004 mm at lateembryonic development (III. stage).A clear annual reproductive cycle was apparent in female P. adspersus andfemale P.elegans. They were most numerous in May-June 2002 and June-July 2003.Reproductive activity began in March and until August 2002 and began April andextended until August 2003. The size at 50% sexual maturity for females was estimated54.6 mm total length. Mean fecundity was 1963±144 (range: 758-3710) eggs per female(mean total length: 6.0±0.10 cm) with a positive correlation between fecundity andfemale body size (EN = 0.3345TL4.7828, r = 0.96, N = 45). Mean egg sizes (shortest xlongest axes) were 0.585±0.005 mm x 0.739±0.011 mm at early embryonicdevelopment (I. stage) and 0.622±0.005 mm x 0.851±0.008 mm at late embryonicdevelopment (III. stage).Ovigerous females in P. elegans were most numerous in June-July 2002 andMay-June 2003. Reproductive activity of P. elegans began in March and untilSeptember 2002 and began March and extended until September 2003. The size at 50%sexual maturity for females P. elegans was estimated 36.10 mm total length. Meanfecundity of P. elegans was 1057±88 (range: 308-2628) eggs per female (mean totallength: 4.3±0.07 cm) with a positive correlation between fecundity and female body size(EN = 0.2033TL5.6989, r = 0.98, N = 50). Mean egg sizes (shortest x longest axes) were0.455±0.005 mm x 0.567±0.007 mm at early embryonic development (I. stage) and0.479±0.008 mm x 0.707±0.007 mm at late embryonic development (III. stage).Fecundity of all species was positively correlated to the size of the individuals. Egg sizefor each species increased during embryonic development.Key Words: Shrimp, Crangon crangon, Palaemon adspersus, Palaemon elegans,growth, mortality, size at sexual maturity, reproductive cycle, Black Sea.