Büyük Bir Ev İstiyorum - Evimde Havuz Olmasını İstiyorum : Okul Öncesi 6 Yaş Grubu Çocuklarının Çevre Kavramını Algılayışları

Abstract

Bu çalışma, çevre kavramının okul öncesi altı yaş grubu çocukları tarafından nasıl algılandığını ve bu algılayışları potansiyel olarak etkileyen faktörlerin neler olduğunu açıklamayı amaçlamaktadır. Bu çalışma, altı yaş grubu okul öncesi öğrencilerinin çevre kavramını algılayışlarının yaşadıkları yerleşim yerleri ve ailelerinin sosyo-ekonomik durumlarına göre farklılık gösterip göstermediğini irdelemektedir. Araştırma, Karadeniz Bölgesi'nde bir ilde farklı yerleşim yerlerinde bulunan ve farklı sosyo-ekonomik düzeylere sahip 14 anasınıfında yürütülmüştür (N=223). Çalışma nitel araştırma tekniğine dayalı olup yarı yapılandırılmış görüşme, birebir ve odak grup görüşmeleri ile veriler toplanmıştır. Çalışmanın birinci aşamasında, katılımcı çocuklara çevrelerinde neler gördüklerini ve nasıl bir çevrede yaşamak istedikleri sorulmuştur. İkinci aşamada, nasıl bir çevrede yaşamak istediklerini resmetmeleri ve çizdikleri çevre resimlerini anlatmaları istenmiştir. Bulgular Weber'in tanımladığı şekilde Sınıf Teorisi ve Maslow'un İhtiyaçlar Hiyerarşisi çerçevesinde irdelenmiştir. Çalışmadan elde edilen verilere göre a) farklı sosyo-ekonomik düzeyden gelen ve farklı yerleşim birimlerinde yaşayan altı yaş grubu çocuklar çevre kavramını farklı algılamaktadırlar, b) çocukların çevre kavramını algılayışları özellikle yaşamlarında var olmasını istedikleri metalara bağlı olarak daha çok maddesel değerleri işaret etmektedir, c) Üst gelir grubundan gelen ailelerin çocukları çevrede yaşanan sorunların farkında iken gelir düzeyi düşük olan ailelerin çocukları bu farkındalığa sahip değillerdir. Bu sonuçlar ışığında, sistematik bir çevre eğitimi programı olmayan okul öncesi dönemde değer yargılarından uzak alternatif programlara gereksinim olduğu çok açıktır. Son olarak, diğer eğitim alanlarında olduğu gibi okul öncesi eğitimde de fırsat eşitliği sağlanarak etkili bir çevre eğitimi programının uygulanması önerilmektedir.

The present research aims at defining how six years old early childhood children perceive the term environment and how these perceptions shape depending on their neighborhood?s and socio-economic background?s. The present research is conducted in 14 kindergartens with participation of 223 children. The research is based on qualitative techniques which are semi-structured interview and focus group. In the first step of the study, participants were asked ?what they see in their enviroment and in which enviroment they want to live?. In the second step, the children were asked to draw the environment in which they wanted to live then they were asked to explain it. Findings are interpereted in the context of Weber?s Class Theory and Maslow?s Hierarchy of Needs. According to the research results, a) perceptions of the children regarding environment change depend on the neighborhood and socio-economical background, b) the term environment is shaped with children?s own desire and imagination and generally, this is based on materialistic point of view, c) while the upper-middle class students perceive the term environment as a problematic issue, the lower ones could not perceive the same as. In light of these findings, it is clear that we need value-free environmental education program beyond prejudices. Finally, it is suggested that, like other education areas, an effective environment education must be practiced during pre-school education period by providing equal opportunities on education.