Klasik Dönem Osmanlı Ceza Hukukunda Devlete İsyan Suçu

Abstract

Sayı ve güç bakımından ciddi tehlike arz eden bir topluluk tarafından kendilerince haklı gördükleri bir sebebe dayanılarak, kasten ve fiilen kuvvet kullanmak suretiyle meşru ve adil devlet başkanına karşı gerçekleştirilen her türlü başkaldırı hareketine devlete isyan suçu adı verilir. Bu sebeple meşru devlet yönetimine muhalif olarak gelişen bir eylem veya harekette bu unsurlardan herhangi birisi eksik ise o eylem veya hareketin devlete isyan suçunu oluşturduğu söylenemez. Devlete isyan suçu, nitelik itibariyle adî suç olarak kabul edilmeyip siyasî suçlar kategorisinde değerlendirilir. Dolayısıyla devlete isyan suçunun failleri adî suçlu olmayıp siyasî suçlulardır ve bu kapsamda ayaklanma öncesinde barışçıl yollarla inandıkları şeye davet etme hakkına ve İslam hukuku hükümleri çerçevesinde söz söyleme hürriyetine sahiptirler. Kanunî bir görevden kaçınmadıkları ya da meşru devlet yönetimine itaatten ayrılmadıkları sürece bir yeri mekân edinebilme ve toplanabilme hakları vardır. Bununla birlikte bu toplanma isyan etmek amacı taşıyorsa devlet başkanı tarafından ikaz edilerek uygun bir ta'zir cezası ile cezalandırılabilirler. Bu hususta devlet başkanınca yapılan uyarılar isyancılar tarafından dikkate alınmamış ya da uygulanan ta'zir cezası etkili olmamış ve bunun neticesinde devlet başkanına karşı kuvvet kullanmak suretiyle fiilen isyana başlamışlarsa, devlete isyan suçunun unsurları oluştuğu için faillerle savaşılması şer'an caiz olur. Ancak isyancılarlalarla yapılacak savaşta kendilerinin müslüman olduğu, suçlarının ise siyasî nitelik arz ettiği unutulmamalı ve bu düşüncenin neticesi olarak yalnızca zaruret halinde ve isyanı bastıracak ölçüde şiddet kullanılmalıdır. Anahtar Kelimeler: Siyasî Suç, Devlete İsyan Suçu, Fâsık Devlet Başkanı, Siyaseten Katl, Kardeş Katli.

All kind of rebel moves made by a group of people who pose danger in the of way their powers and numbers, with reasons by which they feel themselves justified, aganist the president whether he is legimate or fair, are called as a 'crime of riot aganist the state'. With the grounds of this, if rebels or protests aganist a legimate government has a missing element, one of these stated above, the crime can not be assumed as a crime of riot. The crime of riot aganist the president is categorized as political crimes. Therefore, offenders of this crime, are not simple criminals, they are political ciriminals and in this context before prompting a revolt, first they have the right to invite the people to what they believe and in the scope Islamic Laws they have the right to speak about their ideas. As long as they do not avoid from a legal duty or obeying the legal government, they have a right to have a possession and to meet. On the other hand, if this meeting have an aim of any kind of rebel, they can be punished with a reprimand by the President. If punishment is inefficent or if these warnings are not taken into consideration by the rebels and if they actually start to react aganist the president, as they constitute a crime with these elements, it is religiously licit to fight with them. On the other hand, in such kind of fights, it should not be forget that they are muslims and the crimes have political features, therefore the violence should only be used at a push or only a degree to quell the continuance of the riot. Key Words: Political crimes, crime of riot aganist the state, sinful ruler, politically death, fratricide.