Hareketlilik ve Eşitsizliğin Kesişiminde Günümüz Kentlerinde Ulaşım Eşitsizliği

Abstract

Günümüz kentlerindeki toplumsal eşitsizliklerin bir yönünü ulaşım eşitsizliği oluşturur. Bu, basitçe, varlıklı insanların yoksullar karşısındaki ulaşım üstünlükleri anlamına gelir (Gebresselassie ve Sanchez, 2019). Ulaşım eşitsizliği, cinsiyet, yaş, engellilik ve etnik köken gibi başka ötekileştirme türleriyle de kesişir. Öte yandan, bütün yerler ve ulaşım araçları hareketli ya da kinetik seçkinlerin (Andreotti, Le Gallès ve Moreno-Fuentes, 2013) eli altındadır. Üstelik ulaşımla ilgili mega projeler neoliberal kentin var olan toplumsal eşitsizliklerini daha da belirginleştirirler. Bununla birlikte, kentsel politika yapıcıları ulaşım eşitsizliğinin önemini giderek ayırt etmeye ve İngiltere’deki “erişilebilirlik planlaması” örneğinde olduğu gibi kapsayıcı politikalar geliştirmeye başlamışlardır (Lucas, 2012). Dünya kentlerinin yurttaşları da, Latin Amerika (Díaz Pabón ve Palacio Ludeña, 2021) ve Fransa’daki gibi artan ulaşım giderlerini protesto etmek için, hareketlilik alanında adaleti hedefleyen toplumsal hareketler oluşturmaktadır. Konuyu kapsayan hareketlilik araştırmaları toplumsal ve çevresel sürdürülebilirlik hedefleriyle büyük ölçüde bağlantılıdır. Bu gerekçelerle, bu makalede hareketlilik ve eşitsizlik arasındaki ilişki belirli anahtar sözcüklerle, Web of Science arama sonuçlarından, birkaç kitaptan, kurum raporundan ve başka kaynaklardan seçilen yaklaşık 100 yayının tematik bir çözümlemesi yoluyla incelenecektir. Bu derleme makalesi ulaşım eşitsizliklerinin kapitalist düzenin bir yansıması olarak, günümüz toplumlarındaki başlıca toplumsal çatışma kaynaklarından biri olduğunu göstermektedir. Söz konusu yazındaki, düzeni iyileştirmekten, süreç olarak devrime dek uzanan çözüm önerilerine karşılık, bu çalışmada evrensel ve yerel koşulları birarada gözeten, yer odaklı çözümlerin oluşturulması önerilmektedir.