Türkiye'de dini azınlıklar

Abstract

Bu çalışmada Türkiye’deki mevcut azınlıklar dinî -sosyal gerçeklik bağlamında ele alınmaktadır. Azınlık kavramı insanlık deneyiminin toplumsallaşmayla birlikte gelişen tüm formlarında bir karşılık bulmaktadır. Azınlıkların dini, kültürel ya da etnik çeşitliliği farklı tarihsel ya da siyasi koşullarda ortaya çıkan birbirinden farklı yapı ve işleyişleri kanıtlamaya yetmektedir. Bu çalışmada Türkiye özelinde dinî azınlıklar konusu ele alınmaktadır. Azınlıklar gerek mevzuatı gerekse ortaya koyduğu maliyetleri itibariyle uluslararası bir boyutta ele alınmaktadır. Dünya genelinde hemen her ülkenin kendi siyasi örgütlenme modeli içinde tanımlanmış ya da tanımlanmamış farklı ölçeklerde yaşamlarını sürdüren azınlık gruplarına sahip olduğu söylenebilir. Türkiye tecrübesinde azınlıklar tarihsel anlamda İslam’la, siyasi ve kültürel anlamda ise Osmanlı geleneğiyle ilişkilendirilebilecek özellikli temalara sahiptir. Modern Türkiye’de azınlık meselesinin giderek önemli bir kavram şebekesi içerisinde ele alınmasının nedeni konunun hem tarihsel hem de siyasal anlamdaki girift doğasından kaynaklanır. Türkiye’nin azınlık politikalarına yön veren, kurucu metin Lozan Antlaşmasının amir hükümleridir. Türkiye’de birer dinî azınlık grubu olarak tanımlanan Rumlar, Ermeniler ve Yahudilerin fiili durumları hakkındaki değerlendirme ve çıkarımlarda uluslararası sözleşmeler de etki ve baskı yaratma gücüne sahiptir. Çalışmada Türkiye’deki belli başlı dinî azınlık gruplarının birer azınlık statüsü içinde tanımlamalarının getirdiği sonuçlar ve ortaya çıkan maliyetler üzerinde durulmaktadır.

This study examines religious minorities in Turkey from a religio-social perspective. In every form of human social experience the concept of minority finds itself a place. The religious, cultural or ethnic diversity of minorities, suffice to prove different structures and processes produced by differing historical or political circumstances. In this study, we focus on religious minorities in Turkey. Minorities, both in terms of legal structure and costs, have been taken from an international dimension. All around the world, recognized or not, almost every country has minorities in different rates. In Turkey, minorities have characteristic themes that can either be associated with Islam from a historical framework or with the Ottoman tradition from a political and cultural point of view. The reason why Turkey’s minority issue has been dealt with an increasingly complex network of concepts is due to the historically and politically involved nature of the topic. Turkey’s policies toward minorities are mainly shaped by the provisions of the Treaty of Lausanne. International treaties can influence and create pressure on issues regarding the assessments and evaluations of practical circumstances of Greeks, Armenians and Jews which are defined as religious minority groups in Turkey. This study elaborates on the results and costs brought about by the formal recognition of the minority status of certain minority groups in Turkey.