Aryüsçü Hristiyanlık, Gotlar dönemi ve sonrası

Abstract

IV. yüzyılın başlarında İskenderiye'de patrik ile aynı bölgede papazlık görevi yürüten Aryüs'ün İsa-Mesih'in tabiatı ve özellikle varlığının başlangıcı konusunda patrikten farklı bir yorumu vardır. Aryüs, Ortodoks öğretinin aksine İsa'nın Tanrı ile aynı özden olmayıp ilk yaratılan olduğuna inanır. Aryüs'ün izahına karşı çıkan İskenderiye Patriği Alexander, bölgesel bir konsil toplayıp onu aforoz edince tartışma iyice alevlenmiştir. İmparator Konstantin, tartışma Roma İmparatorluğunun bütünlüğünü tehdit eder boyuta gelince İznik Konsilini toplar. Ortodoks Hıristiyanlığın Amentüsünün belirlendiği bu konsilde Aryüs ve taraftarların aforoz edilmiştir. Buna karşın Aryüs'ün fikirleri yayılmaya devam etmiştir. Öyle ki Roma İmparatorları, Konstantin'in kendisi ve halefleri Konstantius ve Valens de Aryüsçülüğün savunucusu olmuşlardır. Ancak Ortodoks Hıristiyanlık I. Theodosius ile İmparatorluğun tek inancı haline getirildi ve diğerleri yasaklandı. İmparatorluğun doğusundan sürülen Aryüsçülük Batı Roma'nın varisleri olan Ostrogot, Vizigot, Burgond, Vandal, Sueb ve Lombard Krallıklarının mezhebi; Gotların da Romalılara karşı kimliği ve kültürünün bir parçası oldu. Aryüsçülük, Lombardların 662'de Ortodoksluğa geçişiyle son devlet desteğini kaybetmiştir. Ancak hiçbir zaman Hıristiyan teolojik tartışmalarının konusu olmaktan çıkmadı ve her zaman Ortodoks-Katolik Kiliseyi meşgul etti. Dünyanın şurasında burasında müstakil düşünür veya hareket olarak hep olageldi.

At the begining of the fourth century, there was a debate between the patriarch in Alexandria and Arius, who was a priest in the same region, about the nature of Jesus-Christ and especially the beginning of his existence. Patriarch Alexander of Alexandriagathered a regional council and excommunicated him. The argument became intense and threatened the integrity of the Roman Empire. Then an ecumenical concile was gathered in Nicea by Costantine The Great. Arius and his followers were excommunicated, and the idea of Orthodox Christianity was determined. However, in contrast to the Orthodox Doctrine, Arius' ideas which accepting that Jesus was not the same as God, continued to fark all over the Empire. Constantine The Great himself accepted Arianism. Constantius and Valens were also Roman emperors who advocated the movement. But Theodosius I, proclamed Nicean Christianity as unic belief of the Empire, and the others were banned. Arianism driven from the east of the empire, became identity and culture of Ostrogoth, Vizigot, Burgond, Vandal, Sueb and Lombard Kingdoms which they were heirs of the western Roman Empire. With the transition of the Lombards to Catholicism in 662, Arianism lost the last political power. However, it never ceased to be the subject of Christian theological discussions and kept mind of Orthodox-Catholic Church busy. In the world there was always an independent thinker or movement influenced by Arius.