Georg Wilhelm Friedrich Hegel ve Muhammed İkbal'de ben ve öteki sorunu

Abstract

Çalışmamız Hegel ve İkbal'in 'ben' ve 'öteki' tasavvurları bağlamında 'ben'in kendini ve ötekini kavramasının tarihsel karakterini incelemeyi amaçlamaktadır. İki düşünürün de 'ben' ve 'öteki' ayrımının bir uzlaşıya kavuşturulması esnasında 'ben'in ve 'öteki'nin tarih dışı kurgusu sorununa kazandırdığı tarihi karakter kritik edilmiştir. Ben'in ve ötekinin kavranması çabası Hegel'de ne tür bir yapı kazanmıştır? Bilincin özbilince geçişinde 'öteki' ile ilişkisi ve bu ilişkinin zemini ne tür bir rol üstlenmiştir? Nihai olarak da Hegel düşüncesinde 'ben' ve 'öteki'nin ilişkisinin ve bu ilişkinin zeminini oluşturan entelektüel mekanın bu ilişkiyi kuran unsurlara sunduğu bir öncelik bulunmakta mıdır? soruları çalışmamızın Hegel bölümünün ana kritik sahalarını oluşturmaktadır. Her ne kadar Hegel'in düşüncesinin kritik edilmesinde O'nun esreleri ve O'nun hakkında Kojeve özelinde yapılan çalışmalar dikkate alınsa da Hegel'in bilinç ve özbilinç anlayışını ayrıntısı ile incelediği Tinin Fenomenolojisi eseri çalışmamızın odağına alınmıştır. Çalışmamızın odaklandığı bir diğer düşünür olan İkbal'in benlik tanımlamasını çalışmamızın ikinci bölümünde ele almaya çalıştık. İkbal'in 'ben'in 'öteki' ile ilişkisindeki tarihsel vurgusunun 'ben'in neliği sorununa ne tür bir katkı yaptığını incelemeye çalıştık. Bu tür bir ilişkisel benlik anlayışı klasik İslam düşüncesinin benlik anlayışından ne tür ayrışmalar meydana getirmektedir? Sürecin esas alındığı bir anlayışta mükemmellik, tamamlanma veya olma gibi kavramlar nasıl bir anlam kazanmaktadır? soruları çalışmamızın İkbal kısmının temel odak noktalarını oluşturmaktadır. Çalışamızın bu bölümünde İkbal'in şiir kitaplarından ve İkbal hakkında yapılan çalışmalardan faydalandık. Ancak çalışmamızı İkbal'in İslam'da Dini Düşüncenin Yeniden İnşası eserini esas alarak gerçekleştirdik. Son olarak Hegel'in benlikten özbenliğe geçen oradan da öznel tin dolayısıyla mutlak tine ulaşan düşüncesindeki tarihsel vurgusu İkbal'in her varlığı bir 'ben' olarak gören, insanın 'öteki' ile ilişkisinde kamil insanda son bulan anlayışının tarihsel vurgusu analiz edilerek 'ben'in ve 'öteki'nin oluşumundaki tarihsel karakter kritik edilmiştir. Çalışmamız "Muhammed İkbal ve Georg Wilhelm Friedrich Hegel'de Ben ve Öteki Sorunu" başlığında Ondokuz Mayıs Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsnde Felsefe ve Din Bilimleri Anabilim Dalında Yusuf Odabaş tarafından Prof. Dr. Burhanettin Tatar danışmanlığında 2021 yılında doktora tezi olarak hazırlanmıştır.

Our study aims to examine the historical character of "self" understanding of self and the other in the context of Hegel and Iqbal's imaginations of the 'self' and the 'other'. During the reconciliation of the distinction between 'self' and 'other' by both thinkers, the historical character that the 'self' and the 'other' brought to the problem of historical fiction was criticized.. What kind of structure has the effort to comprehend 'self' and 'other' in Hegel? What kind of role has the relationship with the 'other' and the ground of this relationship play in the transformation of the consciousness into self-consciousness? Finally, is there a priority in Hegel's thought of the relationship between the 'self' and the 'other' and the intellectual space that forms the basis of this relationship? These questions constitute the main critical areas of the Hegel part of our study. Although Hegel's thoughts were criticized, his secrets and the studies made about him specifically Kojeve were taken into consideration, but the Phenomenology of Spirit work, in which Hegel examines his understanding of consciousness and self-consciousness in detail, was taken into the focus of our study. In the second part of our study, we tried to address İkbal's self definition, which is another thinker that our study focuses on. We tried to examine what kind of contribution Iqbal's historical emphasis on the relationship of the "self" with the other contributes to the problem of what the "self" is. What kind of divergences does this kind of relational self-understanding create from the self-understanding of classical Islamic thought? How do concepts such as excellence, completion or being become meaningful in an understanding based on the process? These questions constitute the main focus of the Iqbal part of our study. In this part of our study, we have benefited from Iqbal's poetry books and studies about Iqbal. However, we based our work on Iqbal's Reconstruction of Religious Thought in Islam. Finally, with the historical emphasis of Hegel's thought that passes from from consciousness to self-consciousness and from there to the absolute spirit due to the subjective spirit, the historical emphasis of Iqbal's understanding that sees every being as a 'I' and ends in the perfect person in the relationship of man with the other is analyzed. The historical character in the formation of the 'other' has been critical. Our study was conducted in the Department of Philosophy and Religious Studies at the Graduate Education Institute of Ondokuz Mayıs University under the title of "I and the Other Problem in Muhammed Iqbal and Georg Wilhelm Friedrich Hegel". This study was prepared by Yusuf Odabaş and Prof. Dr. Burhanettin Tatar acted as a consultant. The study was prepared as a doctoral dissertation in 2021.