Bazı toprak özellikleri ile ilişkili olarak arazi kullanımı ve arazi örtüsünün toprak organik karbon stokuna etkisi

Abstract

Toprak organik karbon (TOK) stokunun mekânsal dağılımını etkileyen temel faktörlerin belirlenmesi, TOK stok tahminlerinin doğruluğunu artırmak için kritik öneme sahiptir. Bu çalışmanın temel amacı, Türkiye’nin Orta Karadeniz Bölgesi’nde yer alan Samsun ilinin Vezirköprü ilçesinin 111 km2’likkısmını kaplayan alanda arazi kullanımı-arazi örtüsü ile bazı toprak özelliklerininTOK stokuüzerindeki etkilerini belirlemektir. Çalışma alanının arazi kullanımını ve arazi örtüsünü belirlemek için Triplesat uydu görüntüsü kullanılmıştır. Orman, mera, yerleşim ve tarım arazileri olmak üzere dört ana arazi kullanımı ve arazi örtüsü belirlenmiştir. Elde edilen sonuçlara göre, çalışma alanında bazı toprak özelliklerinin ve arazi kullanımının-arazi örtüsünün TOK yoğunluğunun mekânsal değişimini istatistikselolarak önemli düzeyde etkilediği saptanmıştır. Çalışma alanında TOK stok miktarı yüzey (0-20 cm) topraklarında 4.79 ton ha-1 ile 94.10 ton ha-1arasında, yüzey altı (20-40 cm) topraklarda ise 5.16 ton ha-1 ile 8.86 ton ha-1arasında değişmektedir. Farklı arazi kullanımları arasında en yüksek TOK stokumiktarının yüzey toprağında 53.356 ton ha-1ile ormanlık alanlarda iken, en düşük TOK stokumiktarının ise 34.048 ton ha-1ile tarım arazilerinde olduğu belirlenmiştir.

Identifying the primary factors influencing spatial distribution of soil organic carbon (SOC) stock is critical for improving the accuracy of soil organic carbon stock estimation. The primary objective of the current study is to determine the effects of land use-land cover, and some soil characteristics on SOC stock in an area of 111 km2in Vezirköprü district, Samsun province in the Central Black Sea Region of Turkey.To determine land use and land cover of the study area, Triplesat satellite image was used. Four main land use and land cover that are forest, pasture, settlement, and cultivated land were determined. According to the results obtained, it was determined that some soil characteristics and land use-land cover in the study area had a statistically significant effect on the spatial variation of SOC density. The amount of SOC stock in the study area varies between 4.79- and 94.10-tons ha-1in surface (0-20 cm) soils and between 5.16- and 8.86-tons ha-1 in subsurface (20-40 cm) soils. Among the different land uses, it was determined that the highest amount of SOC stock in the surface soil was 53.356 tons ha-1in forest areas, while the lowest amount of SOC stock was in agricultural lands with 34.048 tons ha-1