Türkiye’de öğretmen yetiştirmede Akpınar Köy Enstitüsü’nün yeri ve önemi / Ayça Turan; Danışman Erdoğan Başar

Abstract

Akpınar köy enstitüsü türk eğitim tarihinde önemli bir yere sahip köy enstitülerinden biridir. Bu araştırmada kuruluş, gelişim ve kapatılış boyutları açısınıdan ve eğitim sisteminin temel değişkenleri göz önünde bulundurularak Akpınar köy enstitüsünün tarihsel bir betimlenmesi yapılmıştır. Bu amaçla araştırmada öncelikle türkiyede ilköğretime öğretmen yetiştirme alanında girişilen çabalar olan yazına dayalı olarak ortaya konulmuştur. Cumhuriyet döneminin en önemli öğretmen yetiştirme projesi olan köy enstitülerinin kuruluşuna giden süreçte köy muallim mektepleri eğitmen kursları ve köy öğretmen okullarının kuruluşları yine alan yazına dayalı olarak verilmiştir. Böylece türkiyede geçimini ilkel tarım ve hayvancılık faaliyetleri ile sürdürmeye çalışan köylü halkın eğitimine verilen önem ortaya konulmuştur. Ülke genelinde ilköğretime öğretmen yetiştirme alanında büyük adımlar fark ettirilmeye çalışılmıştır.1940-1954 yılları arasında faaliyet gösteren Akpınar köy enstitüsüne ait yazılı belgelerin elde edilebilmesi için bugün Akpınar Anadolu öğretmen lisesinde bulunan enstitü arşivinden yararlanılmıştır. Araştırma yaklaşımında doküman incelemesi ve görüşme yöntemlerinden faydalanılmıştır. Dökümanlar sayısal fotoğraf makinası kullanılarak elde edilmiştir. Bu dökümanlardan Akpınar köy enstitü mezunlarından halen hayatta olanlar tespit edilmiş ve mezunlarla görsel işitsel kayıt cihazları kullanılarak görüşmeler yapılmıştır . elde edilen bütün veriler araştırmanın amacına uygun bir şekilde sınıflandırılarak analiz edilmiştir. Akpınar köy enstitüsü türk eğitim sisteminin temel değişkenleri olan okul öğrenci öğretmen , öğretim programı ve eğitim ortamı açısından incelenmiş ve türk eğitim tarihinin önemli bir kurumunun nesnel bir betimlemesi yapılmıştır.Akpınar köy enstitüsü 1940-1954 yılları arasında toplam 902 köy ilkokul öğretmeni yetistirmiştir. Bu öğretmenler öncelikle kendi köylerinde olmak üzere en az 20 yıl hizmet vererek binlerce öğrenci yetiştirmişlerdir. İşte bu yönüyle bakıldığında Akpınar köy enstitüsünün türk toplumunun aydınlanmasına olan katkısı tartışma götürmez bir gerçektir ve bu yönüylede her türlü övgüyü hak etmiştir.ANAHTAR SÖZCÜKLER: eğitim , eğitim sistemi, öğretmen, köy enstitüsü, öğretim programı.