Üniversite öğrencilerinin dini yasaklarla ilgili tutumları / Halil Apaydın; Danışman Hüseyin Peker.
Özet
Bu araştırmada , üniversite öğrencilerinin dini yasaklar ile ilgili tutumları ve bu tutumları etkileyen bağımsız değişkenlerin etki dereceleri incelenmiştir. Araştırma 1994-95öğretim yılında Ondokuz Mayıs Üniversitesine bağlı Tıp,Ziraat,Fen-Edebiyat ve Eğitim Fakültelerinin birinci ve dördüncü sınıflarını kapsamaktadır. Örneklem, ilgili fakültelerden seçkisiz örnekleme yoluyla 470 öğreciden oluşmuştur. Araştırmada öğrencilerin dini yasaklarla ilgili tutumlarını ölçmek için araştırmacı tarafından geliştirilen ve 25 maddeden oluşan "Dini Yasaklar Tutum Envanteri"kullanılmıştır. Bağımsız değişkenlerle ilgili bilgiler de yine araştırmacı tarafından hazırlanan "Kişisel Bilgi Anketi "ile elde edilmiştir. Araştırmanın bağımlı değişkeni olan "Üniversite Öğrencilerinin Dini Yasaklarla İlgili Tutumları"nı etkileyebileceği düşünülen bağımsız değişkenlerin etkilerini belirlemek için ,toplanan bilgilerin analizinde tek yönlü varyans analizi ve t-testi teknikleri kullanılmıştır. Öğrenci gruplarının dini yasaklarla ilgiili tutum puan ortalamaları arasındaki önem kontrolünde en çok .05 hata payı kabul edilmiştir. Ayrıca bağımlı değişkene etki dereceleri bakımından değişik dokuz faktörün etkisi % hesabı ile ölçülmüştür. Araştırma bulguları şu şekilde özetlenebilir:1.Ondokuz Mayıs Üniversitesine bağlı fakültelerde öğrenim gören öğrencilerin dini yasaklarla ilgili tutumları genelde olumludur. 2. Fakülteler bakımından öğrencilerin dini yasaklarla ilgiili tutumları arasındaki farkın önemli olmadığı anlaşılmaktadır. 3. I. sınıf öğrencilerinin dini yasaklarla ilgili tutumları , 4. sınıf öğrencilerinin tutumlarından daha olumludur.4. Yaşları ilerledikçe öğrencilerin dini yasaklarla ilgili tutumları olumsuz yönde artmaktadır. 5. Erkek öğrencilerin dini yasaklarla ilgili tutumlarının kız öğrencilerin tutumlarından daha olumlu olduğu anlaşılmaktadır. 6. Hayatının ççoğunu köyde , küçük kasabalarda ve küçük şehirlerde geçiren öğrencilerin dini yasaklarla ilgili tutumlarının , hayatının çoğunu büyük şehirlerde geçiren öğrencilerin tutumlarından daha olumlu olduğu anlaşılmaktadır. 7. Bitirdikleri lise bakımından meslek lisesi ve İmam-Hatip lisesi mezunu olan öğrencilerin dini yasaklarla ilgili tutumlarının diğer lise mezunlarının tutumlarından daha olumlu olduğu anlaşılmaktadır. 8. Anne-babalarının öğrenim düzeyi yükseldikçe öğrencilerin dini yasaklar ile ilgili tutumlarının olumsuz yönde etkilendiği görülmektedir. 9. Anne-babalarının meslekleri bakımından , annesi ev hanımı , babası çiftçi ve işçi olan öğrencilerin dini yasaklarla ilgili tutumlarının anne-babası diğer meslek gruplarında olan öğrencilerin tutumlarından daha olumlu olduğu görülmektedir. 10. Ailesininsosyo-ekonomik düzeyi düşük olan öğrencilerin dini yasaklarla ilgili olarak, ailesinin sosyo-ekonomik düzeyi yüksek olan öğrencilerin tutumlarından daha olumlu bir tutuma sahip oldukları görülmekteir. 11. Anne tutumunun öğrencilerin dini yasaklarla ilgili tutumlarını etkilemediği ; babası "otoriter " olan öğrencilerin tutumlarının olumsuzluk bakımından daha yüksek olduğu görülmektedir. 12. Özel öğrenci yurtlarında barınan öğrencilerin dini yasaklarla ilgili tutumları , diğer yerlerde barınan öğrencilerin tutumlarından daha olumludur. 13. Anne-babasının dinin gereklerini yerine getirme durumuna göre, öğrencilerin dini yasaklarla ilgili tutumlarının değiştiği görülmektedir. Anne-babası dinin gereklerini hiç yerine getirmeyen öğrencilerin dini yasaklarla ilgili olumsuz bir tutuma sahip oldukları görülmektedir. 14. Arkadaşları dinin gereklerini çok az yerine getirenler ile dine karşı ilgisiz olan öğrencilerin dini yasaklarla ilgili olumsuz bir tutuma sahip oldukları anlaşılmaktadır. 15.Din eğitimi almamış öğrencilerin dini yasaklar ile ilgili olumsuz bir tutuma sahip oldukları görülmektedir. Öğrencilerin dini yasaklarla ilgili bir tutuma sahip olmalarında ; ailelerinin etkisinin yüksek , arkadaşlarının etkisinin normal , dindarların tutum ve davranışlarının etkisinin az fakat olumsuz yönde , basın-yayın araçlarının etkisinin az, ortaöğretimdeki din dersi ve diğer ders öğretmenlerinin etkisinin çok az , kendi zihinsel gelişimlerinin etkisinin çok fazla ve okudukları kitapların etkisinin fazla olduğu anlaşılmaktadır.
