Çanakkale Boğazı'nda bulunan iskorpit (scorpaene porcus linnaeus, 1758) balığının hematolojik ve biyokimyasal özellikleri üzerine üremenin ve mevsimlerin etkisi / Ekrem Şanver Çelik; Danışman Recep Bircan.

Abstract

Çanakkale Boğazı'nda yaşayan İskorpit balığının (Scorpaena porcus Linnaeus, 1758) bazı hematolojik ve biyokimyasal kan parametrelerinin ay, mevsim ve üremeye göre değişimi ile bazı biyometrik (vücut, gonad ve karaciğer ağırlığı, total boy, cinsiyet oranları, yumurta sayısı ve eksenleri) özelliklerinin incelendiği bu araştırma, Temmuz 2000'den Kasım 2001'e kadar 17 ay devam etmiştir. Araştırma süresince toplam 515 adet balık örneklenmiş; bunun Temmuz 2000'den Haziran 2001'e kadar avlanan 312'sinin kan parametrelerine bakılmıştır.İncelenen hematolojik parametrelerden hematokrit oranı (Ht), hemoglobin değeri (Hb), eritrosit sayısı (RBC) ve lökosit sayısının (WBC) sırasıyla yıllık ortalamaları % 25.7±0.274, 7.4±0.0907 g100ml-1, 384978±3882.91 mm-3 ve 33903±0576.28 mm-3'dür. Biyokimyasal parametrelerden glukoz (GLU), kolesterol (CHOL), trigliserit (TG), toplam protein (TP), albümin (ALB), globülin (GLO), kreatinin (CRE), ürik asit (UA), üre ve kan üre nitrojeni (BUN) değerlerinin sırasıyla yıllık ortalamaları 120.6±4.3200 mgdL-1, 46.1±1.9791 mgdL-1, 65.0±2.5467 mgdL-1, 3.1±0.0464 gdL-1, 1.1±0.0238 gdL-1, 1.98±0.0415 gdL-1, 0.38±0.0072 mgdL-1, 1.81±0.0528 mgdL-1, 7.05±0.1965 mgdL-1 ve 3.29±0.0916 mgdL-1'dir.Ht, Hb, RBC ve WBC değerlerinde aylara ve mevsimlere göre istatistiki olarak önemli farklılıklar (p[0.05) gözlenmiştir. GLU, CHOL, TG, TP, ALB, GLO, CRE, UA, üre ve BUN değerlerinde aylara; GLU, TG, ALB, CRE, UA, üre ve BUN değerlerinde ise mevsimlere göre istatistiki olarak önemli farklılıklar (p[0.05) bulunmuştur. Üreme öncesi dönemde GLU, CHOL, TG, TP, ALB ve CRE; üreme döneminde Hb ve WBC değerleri istatistiki olarak önemli derecede artarken (p[0.05) GLO değerinde önemli derecede bir azalma (p[0.05) görülmüştür. Üreme sonrası dönemde ise RBC ve UA değerleri istatistiki olarak önemli derecede bir azalma (p[0.05) göstermiştir. Üreme döneminin üre ve BUN değerlerinde, üreme öncesi döneme göre istatistiki olarak önemli derecede bir artma ve üreme döneminin Ht oranında ise üreme sonrası döneme göre önemli derecede bir artma (p[0.05) izlenmiştir.Hepatosomatik indeks (HSİ) ile kan parametreleri arasındaki ilişkiler de araştırılmıştır. HSİ ile WBC, GLU, CHOL, TG, TP, ALB, GLO ve CRE değerleri arasında önemli bir pozitif ilişki (p[0.05) belirlenirken HSİ ile RBC sayısı ve Hb değeri arasında ise önemli bir negatif ilişki (p[0.05) bulunmuştur. Bununla birlikte, HSİ ile Ht, üre, UA ve BUN seviyeleri arasında istatistiki olarak önemli bir ilişki bulunmamıştır (p]0.05).Eşey oranı (dişi:erkek) 1:0.98 olarak hesaplanmıştır. Üremenin temmuz ve ağustos aylarında meydana geldiği belirlenmiştir. Olgun yumurtaların uzun ve kısa eksenleri sırasıyla 0.69-1.03 mm, 0.51-0.71 mm arasında değişmiştir. Toplam yumurta verimi 107000 ile 651550 arasında değişmiş olup ortalama 324071±20220.48 olarak bulunmuştur. Balık uzunluğu-ağırlığı ile gonad ağırlığı ve yumurta verimi arasındaki ilişkiler de araştırılmıştır.