Bazı karadeniz karideslerinin (Crangon crangon Linnacus, 175, Palaemon adspersus Rathke, 1837 ve Palaemon elegans Rathke, 1937) balıkçılık biyolojisi ve populasyon dinamiği yönünden incelenmesi / Sabri Bilgin; Danışman Osman Samsun
Özet
Bu çalışmada, Karadeniz'de, Sinop yarımadası civarında, üç karides türünün (Crangon crangon Linnaeus, 1758, Palaemon adspersus Rathke, 1837 ve Palaemon elegans Rathke, 1837) populasyon yapısı, büyüme, ölüm oranları ve üreme biyolojisi (üreme mevsimi, cinsiyet oranı, cinsi olgunluk boyu, fekondite ve yumurta büyüklüğü) Şubat 2002 ve Ocak 2004 tarihleri arasında aylık olarak çalışılmıştır. Karides örneklemeleri kiriş uzunluğu 3 m ve torba ağ göz açıklığı 10 mm olan kirişli trol ile yapılmıştır.Karides türleri büyüklük bakımından cinsiyetlere göre belirgin bir farklılık göstermiştir. Toplam boy dişi ve erkek karidesler için sırasıyla, C. Crangon için 20-80 mm ve 17-58 mm, P. adspersus için 22-84 mm ve 21-70 mm, P. adspersus için 20-63 mm ve 19-55 mm arasında değişim göstermiştir (p[0.05). Karides türlerinde cinsiyet oranı dişilerin lehinde olarak tespit edilmiştir [C. crangon (p[0.001, i2 = 193.479), P. adspersus (p[0.001, i2 = 129.772), P. elegans (p[0.001, i2 = 301.899)].Dişi C. crangon (dişiler için, K = 0.200 yıl-1, L = 102.79 mm TB ve Ø'= 3.3 erkekler için, K = 0.223 yıl-1, L = 80.87 mm TB ve Ø'= 3.1), dişi P. adspersus (dişiler için K = 0.252 yıl-1, L = 92.64 mm TL ve Ø'= 3.3, erkekler için, K = 0.401 yıl-1, L = 58.439 mm TB ve Ø'= 3.1) ve dişi P. elegans bireylerinin (dişiler için, K = 0.354 yıl-1, L = 62.369 mm TB ve Ø'= 3.1, erkekler için, K = 0.414 yıl-1, L = 54.146 mm TB ve Ø'= 3.0) aynı yaştaki erkeklerden daha fazla büyüklüğe ulaştığı ve daha iyi büyüme performansına sahip olduğu saptanmıştır.Maksimum hayat süreleri C. crangon, P. adspersus ve P. elegans için sırasıyla, 4 yıl, 3 yıl ve 3 yıl olarak, toplam ölüm oranları ise sırasıyla, 1.43 yıl-1, 1.76 yıl-1 ve 2.28 yıl-1 olarak tespit edilmiştir. Yumurtalı C. crangon bireyleri, Şubat ve Ekim 2002 arasında, 2003 yılında ise Mart hariç, yıl boyunca tespit edilmiş olup, yumurtalı bireylerin Mayıs 2002 ve Eylül 2003'de pik oluşturdukları belirlenmiştir. %50 cinsi olgunluk boyu, 53.5 mm (toplam boy) olarak tespit edilmiştir. Yumurta sayısının (ortalama 2297±134, minimum 910 - maksimum 3630) boy ile ilişkili olduğu [YS = 0.6369TB4.4269, (r = 0.92, N = 35)] tespit edilmiştir. Erken embriyo gelişme safhasında (I. Safha) ve geç embriyo gelişme safhasında (III. Safha) ortalama yumurta çapı (kısa eksen x uzun eksen) sırasıyla, 0.472±0.005 mm x 0.509±0.008 mm ve 0.489±0.003 mm x 0.627±0.004 mm olarak belirlenmiştir.Dişi P. adspersus ve P. elegans türlerinin üreme sirkülasyonu net bir şekilde tespit edilmiştir. Yumurtalı P. adspersus bireylerinin Mayıs-Haziran 2002 ve Haziran-Temmuz 2003'de pik oluşturdukları belirlenmiş olup, P. adspersus türünün üreme aktivitesinin Mart ayında başlayıp Ağustos 2002'ye kadar ve Nisan ayında başlayıp Ağustos 2003'e kadar devam ettiği belirlenmiştir. %50 cinsi olgunluk boyu ise 54.6 mm toplam boy olarak tespit edilmiştir. Dişi P. adspersus tarafından taşınan (ortalama toplam boy 6.0±0.10 cm) ortalama yumurta veriminin 1963±144 adet olduğu (minimum 758 ve maksimum 3710) ve yumurta verimiyle toplam boy arasında pozitif ilişkinin olduğu (YS = 0.3345TB4.7828, r = 0.96, N = 45) saptanmıştır. P. adspersus türünün erken embriyo gelişme safhasında (I. Safha) ve geç embriyo gelişme safhasında (III. Safha) ortalama yumurta çapı (kısa eksen x uzun eksen) sırasıyla, 0.585±0.005 mm x 0.739±0.011 mm ve 0.622±0.005 mm x 0.851±0.008 mm olarak tespit edilmiştir.Yumurtalı P. elegans bireyleri Haziran-Temmuz 2002 ve Mayıs-Haziran 2003'de pik oluşturmuştur. P. elegans türünün üreme aktivitesi, 2002 ve 2003 yıllarında Mart ayında başlayıp Eylül ayına kadar devam ettiği tespit edilmiştir. %50 cinsi olgunluk boyu 36.10 mm olarak belirlenmiştir. P. elegans türünün (ortalama toplam boy 4.3±0.07 cm) yumurta sayısı (ortalama 1057±88, minimum 308-maksimum 2628) boy ile ilişkili olarak belirlenmiştir (YS = 0.2033TB5.6989, r = 0.98, N = 50). Erken embriyo gelişme safhasında (I. Safha) ve geç embriyo gelişme safhasında (III. Safha) ortalama yumurta çapı ise (kısa eksen x uzun eksen) sırasıyla...
Koleksiyonlar
- Öksüz Koleksiyonu [714]