Kararsız Bulanık Dilsel Terim Setleri İle İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirme Süreci için Model Önerisi ve Bir Uygulama

Abstract

İşyerlerinde iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması ile mevcut sağlık ve güvenlik şartlarının iyileştirilmesi amacıyla risk değerlendirmesi yapılmalıdır. Risk değerlendirmesi için kalitatif ve kantitatif birçok yöntem kullanılmaktadır. Bununla birlikte, Bulanık Mantık ve Çok Kriterli Karar Verme (ÇKKV) yöntemlerinin entegrasyonu ile geleneksel risk değerlendirme yöntemlerinin etkinliğini artırmak mümkündür. Klasik bulanık dilsel yaklaşımlarda, uzmanları sınırlayan tek bir ifade seçilmektedir. Ancak bazı durumlarda uzmanlar uygun dilsel ifadeyi seçmekte tereddüt edebilirler. Bu eksikliği gidermek üzere Kararsız Bulanık Dilsel Terim Setleri (KBDTS) önerilmiştir. Bu çalışmada, Çok Kriterli Kararsız Bulanık Dilsel Terim Setleri (ÇK-KBDTS) temelli bir risk değerlendirme modeli bir kamu hastanesinin ameliyathane biriminde uygulanmıştır. Uzman ekibin oluşturulmasının ardından Fine-Kinney yöntemine göre önemli risk ve üzerine yol açabilecek tehlikeler belirlenmiştir. Ardından ÇK-KBDTS yöntemi ile 'Olasılık', 'Sıklık' ve 'Şiddet' faktörleri ağırlıklandırılarak faktörler bazında tehlikeler önceliklendirilmiştir. Uygulama sonucunda en yüksek öneme sahip faktör 'Şiddet', en yüksek öneme sahip tehlike ise 'Açıkta bulunan elektrik tesisatı elemanlarının yarattığı tehlike' olarak bulunmuştur. Tehlikelerin değerlendirilmesinin ardından alınabilecek önlemler sıralanmış ve gerekli iyileştirmeler yapılmıştır. Ayrıca, duyarlılık analizi ile nihai kararın esnekliği analiz edilmiştir.Risk assessment should be carried out in order to ensure occupational health and safety at workplaces and to improve existing health and safety conditions. Many qualitative and quantitative methods are used for risk assessment. However, it is possible to increase the effectiveness of traditional risk assessment methods with the integration of Fuzzy Logic and Multi-Criteria Decision Making (MCDM) methods. In classical fuzzy linguistic approaches, only one expression is chosen that limits experts. However, in some cases, experts may hesitate to choose the appropriate linguistic expression. Hesitant Fuzzy Linguistic Term Sets (HFLTS) have been proposed to compensate for this deficiency. In this study, a risk assessment model based on Multi-Criteria Hesitant Fuzzy Linguistic Term Sets (MC-HFLTS) was applied in the operating room unit of a public hospital. After the creation of the expert team, hazards and related risks, which are in the substantial-risk and above categories were determined according to the Fine-Kinney method. Then, the weights of 'Probability', 'Frequency' and 'Severity' factors were determined, and hazards were prioritized using MC-HFLTS method. As a result of the application, 'Severity' was the most important factor, and 'Hazard caused by exposed electrical installation elements' was the most important hazard. Measures that can be taken after the assessment of the hazards were listed and necessary improvements were made. In addition, the flexibility of the final decision was analyzed by sensitivity analysis.