Geçici ve Tünelli Diyaliz Kateteri İlişkili Enfeksiyonlarda Metastatik Enfeksiyöz Komplikasyonlar: Tek Merkez Deneyimi

Abstract

Giriş: Kronik böbrek yetmezliği gelişen hastalarda son dönem böbrek yetmezliği tedavi seçenekleri olan hemodiyaliz, periton diyalizi ve renal transplantasyon arasında tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de en sık hemodiyaliz uygulanmaktadır. Hemodiyaliz hastalarında vasküler giriş yolu olarak arteriovenöz fistül, sentetik arteriyovenöz greftler veya santral venöz kateterler kullanılmaktadır. Kateter enfeksiyonları diyaliz hastalarında kardiyovasküler problemlerden sonra en sık ölüm nedenidir. Bu enfeksiyonlar, hastanede kalış süresini ve mortaliteyi yakından etkilemektedir. Tünelli kateter enfeksiyonlarında tünel ve çıkış yeri enfeksiyonları gibi lokal enfeksiyonlar olabildiği gibi sistemik enfeksiyonlara neden olabilen kateter ilişkili bakteriyemiler de görülebilmektedir. Kateter ilişkili bakteriyemi %20-30 oranında görülmekle birlikte sepsis ve başta infektif endokardit, septik artrit, spondilodiskit, epidural abse gibi çeşitli metastatik enfeksiyöz komplikasyonlara neden olabilmektedir. Çalışmamızda tünelli ve geçici hemodiyaliz kateter enfeksiyonu olan hastaların demografik ve klinik özellikleri yanı sıra metastatik enfeksiyöz komplikasyonların sıklığı, risk faktörleri ve prognozunun belirlenmesi amaçlanmıştır. Yöntem: Çalışmamızda 1 Ocak 2020 ile 1 Ocak 2023 arası Ondokuz Mayıs Üniversitesi Uygulama ve Araştırma Hastanesi Nefroloji Servisi'ne yatırılarak izlenen tünelli veya geçici hemodiyaliz kateter enfeksiyonu olan 257 vaka dahil edildi. Çalışmaya alınan tüm hastaların demografik özellikleri, hastaların klinik tabloları, tanı anındaki laboratuvar tetkikleri, kateter enfeksiyonuna ve metastatik komplikasyonlara ait veriler retrospektif olarak incelendi. Veriler IBM Statiscal Package for the Social Sciences (SPSS) V21 ile analiz edildi. Bulgular: Hastaların yaş ortalaması 61,23 yıl olup kadın hasta oranı %52,1'di. En sık böbrek yetmezliği nedeni diyabetik nefropati (%40,9) idi. Vakaların %35,4 ünde geçici, %64,6'sında tünelli kateter olup kateterler en sık internal juguler bölgeye takılmıştı (%49). Kateter süresi, geçici kateterde tünelli katetere göre daha kısaydı (7 vs. 120 gün; p<0,001) ve kateter ilişkili kan dolaşım enfeksiyonu gelişmesi sonrasındaki hastane yatış süresi daha uzundu (22 vs. 17 gün; p=0,036). Kateter enfeksiyonu için en sık tekli etken olarak koagülaz pozitif stafilokok (S. Aureus) (%19) izole edilirken grup olarak ise en sık koagülaz negatif stafilokoklar (%31,5) izole edilmişti. Hastaların %8,2'sinde kateter enfeksiyonuna bağlı komplikasyon gelişmiş olup infektif endokardit ve spondilodiskit eşit sıklıkta (%4,3) görüldü. Komplikasyon gelişiminde tünelli kateter varlığının (OR: 12,6; p=0,023) ve hipoalbümineminin (OR: 0,38; p=0,04) etkili olduğu görüldü. Kateter enfeksiyonlu olguların %17,5'i ölmüştü. Komplikasyon gelişimiyle sepsis gelişmesi, yoğun bakım ihtiyacı ve ölüm arasında ilişki yoktu. Sonuç: Hemodiyaliz hastalarında katater enfeksiyonuna bağlı gelişen metastatik enfeksiyöz komplikasyonlar önemli morbidite ve mortalite nedenidir. Tünelli kateter varlığı ve hipoalbüminemi enfeksiyöz komplikasyonlar için risk faktörleridir. Özellikle malnütrisyon riski olan hastalarda kateter kullanımının en aza indirilmesi bu ciddi komplikasyonların önlenmesine yardımcı olacaktır. Anahtar Kelimeler: Kateter enfeksiyonu metastatik komplikasyonlar, infektif endokardit, spondilodiskitIntroduction: Hemodialysis, peritoneal dialysis and kidney transplantation are the treatment options for patients with end-stage renal disease. Arteriovenous fistulas, synthetic arteriovenous grafts or central venous catheters are used for vascular access in hemodialysis patients. Catheter infections are the second most common cause of death in dialysis patients after cardiovascular problems. These infections have a strong impact on length of hospital stay and mortality. Tunneled catheter infections can result in local infections such as tunnel and exit site infections, as well as catheter-associated bacteremia, which can lead to systemic infections. Catheter-associated bacteremia occurs in 20-30% of cases and can lead to sepsis and various metastatic infectious complications including infective endocarditis, septic arthritis, spondylodiscitis and epidural abscess. In our study, we aimed to determine the demographic and clinical characteristics of patients with hemodialysis catheter infections, as well as the incidence, risk factors and prognosis of metastatic infectious complications. Method: Our study included 257 patients with tunnel or temporary hemodialysis catheter infections who were admitted to the Nephrology Department of Ondokuz Mayıs University Application and Research Hospital between 1 January 2020 and 1 January 2023. Demographic characteristics, clinical pictures, laboratory tests at the time of diagnosis, catheter infection and metastatic complications of all patients included in the study were retrospectively analyzed. Data were analyzed using IBM Statistical Package for the Social Sciences (SPSS) V21. Results: The mean age of the patients was 61.23 years and the proportion of female patients was 52.1%. The most common cause of renal failure was diabetic nephropathy (40.9%). Temporary and tunneled catheters were used in 35.4% and 64.6% of cases, respectively, and catheters were most commonly placed in the internal jugular region (49%). The duration of catheter use was shorter with temporary catheters than with tunneled catheters (7 vs. 120 days; p<0.001), and the duration of hospitalization following the development of a catheter-related bloodstream infection was longer (22 vs. 17 days; p=0.036). Coagulase positive Staphylococcus (S. aureus) was the most common single pathogen for catheter infections (19%), while coagulase negative Staphylococcus was the most common group pathogen (31.5%). Complications related to catheter infection developed in 8.2% of patients, and infective endocarditis and spondylodiscitis were equally common (4.3%). The presence of a tunneled catheter (OR: 12.6; p=0.023) and hypoalbuminemia (OR: 0.38; p=0.04) were associated with the development of complications. 17.5% of patients with catheter infection died. There was no association between the development of complications and sepsis, need for intensive care and death. Conclusion: Metastatic infectious complications due to catheter infection are an important cause of morbidity and mortality in hemodialysis patients. The presence of a tunneled catheter and hypoalbuminemia are risk factors for infectious complications. Minimizing catheter use, especially in patients at risk of malnutrition, will help prevent these serious complications. Keywords: Catheter infection, metastatic complications, infective endocarditis, spondylodiscitis