Bâkî’nin Yek-Avaz Bir Gazelinin Şerhi

Abstract

Bu makalenin konusunu 16. yüzyıl Kanuni döneminde çağının en büyük şairi sayılarak kendisine “Sultânü’ş-şuarâ” unvanı verilmiş olan Bâkî’nin yek-avaz bir gazelinin şerhi oluşturacaktır. Makalede yer alan gazelin metni birçok elyazması nüshasında bulunmakla birlikte Sabahattin Küçük’ün yayımladığı Bâkî Dîvânı’nda da bulunmaktadır. Bu gazel, derin manalar ve tasavvufi mazmunlar açısından zengin olduğudan tercih edilmiştir. Bâkî, kaynaklarda verilen bilgilere göre şiirlerinde genellikle dünyevi konulara yer vermiştir. Şiirlerinde dünya zevki ve sevgilinin özellikleri geniş yer tutar. Aşk, lirizm ve yaşama zevki onun şiirlerinde işlediği başlıca temalardandır. Kaynaklarda Bâkî daha çok tasavvuftan uzak beşerî bir aşk şairi olarak anlatılır. Her ne kadar Bâkî için “Dinî konulara yer vermemiştir.” denilse de şair yaşadığı dönemden ayrı düşünülemez. Bâkî, bazı şiirlerinde tasavvufî terimlere ve konulara yer vermiştir. Nitekim bu çalışmanın amacı da şairin sadece din dışı konulara yer vermediğini ortaya koyabilmektir. İncelememize konu olan bu gazelde şair, mecazi sevgi yanında tasavvufi mazmunlara da yer vermiştir.