Patlıcan (Solanum Melongena L.) Genotiplerinin Fusarium Oxysporum F. Sp. Melongenae'ya Dayanıklılık Düzeylerinin ve Kök Yapılarının İncelenmesi

Abstract

Patlıcan (Solanum melongena L.) ülkemizde açıkta ve örtüaltında yetiştirilen önemli bir sebze türüdür. Ülkemizde son yıllarda patlıcan üretim alanlarında fungal etmenlerden dolayı üretim miktarı ve meyve kalitesinde ortaya çıkan önemli sorunlarla karşılaşılmaktadır. Hastalıklara karşı alınabilecek en etkin önlem, dayanıklı veya tolerant özellikteki genetik materyallerin tespit edilerek çeşit ıslahı programlarında değerlendirilmesidir. Tez çalışmasında, ilk aşamada taze tüketime uygun 66 patlıcan genotipinin, Fusarium oxysporum f. sp. melongenae'ya karşı dayanıklılık düzeyleri incelenmiştir. Kontrol çeşit olarak Karabey F1 çeşidi kullanılmıştır. Klasik hastalık test sonuçlarına göre, Fusarium oxysporum f. sp. melongenae'ya iki patlıcan genotipinin (G91, G113) oldukça dayanıklı olduğu ve bir patlıcan genotipinin (G 128) toleranslı olduğu belirlenmiştir. Patlıcanda çeşit performansını etkileyen en önemli kriterlerden birisi de kök yapısı ve stres koşulları altında topraktaki kök gelişim kabiliyetidir. Tezin ikinci aşamasında, patlıcan genotiplerinin kök yapıları ve köklenme düzeyleri saptanmıştır. WinRhizo programı ile yapılan kök analizi sonucunda, kök mimarilerini ortaya koyan kök parametreleri (toplam kök uzunluğu (cm), kök yüzey alanı (cm2), kök hacmi (cm3), kök kuru ağırlığı (g), ortalama kök çapı (mm), belirlenmiştir. Toplam kök uzunluğu, 14.57 cm (G43-3) ile 787.09 cm (G91) arasında, kök izdüşüm alanı 5.20 cm2 (G42) ile 457.53 cm2 (G91) arasında ve kök hacmi 0.10 cm3 (G42) ile 26.22 cm3 (G128) arasında değişim göstermiştir. Araştırma sonucunda; hem hastalık dayanımı ve hem de köklenme özellikleri yönünden G91 ve G113 nolu patlıcan genotipleri, Fusarium solgunluğuna dayanıklı yeni hibrit patlıcan çeşitlerinin geliştirilmesine yönelik ıslah programı için ümitvar ebeveyn genotipler olarak seçilmiştir.

Eggplant (Solanum melongena L.) is an important vegetable species under open and greenhouse conditions in Turkey. In recent years, due to the fungal factors in eggplant production areas, production quantity and fruit quality problems are encountered. The most effective precaution against the diseases is to determine the genetic materials that are resistant or tolerant and to evaluate them in variety breeding programs. In this study, the resistance levels of 66 eggplant genotypes against Fusarium oxysporum f. sp. melongenae were investigated in the first stage. Karabey F1 was used as control variety. According to classical disease testing results, two eggplant genotypes (G91, G113) were found to be highly resistant and one eggplant genotype (G 128) was found to be tolerant to Fusarium oxysporum f. sp. melongenae. One of the most important factor affecting the variety performance in eggplant is root structure and root growth ability under stress conditions. In the second stage of the thesis, the root structures and rooting levels of eggplant genotypes were determined. The root parameters (total root length (cm), root surface area (cm2), root volume (cm3), root dry weight (g), mean root diameter (mm), which determined the root architectures, were determined as a result of root analysis performed with WinRhizo program. Total root length is ranged between 14.57 cm (G43-3) and 787.09 cm (G91), root surface area is ranged between 5.20 cm2 (G42) and 457.53 cm2 (G91) and root volume is ranged between 0.10 cm3 (G42) and 26.22 cm3 (G128). As a result of the research; G91 and G113 genotypes both in terms of disease resistance and rooting characteristics were selected as promising parent genotypes for the development of new hybrid eggplant varieties resistant to Fusarium wilt.