Armut Dibine mi Düşer? Çalışan Annelerin Kızlarına Aktardıkları

Abstract

Son otuz yılda, annenin istihdam statüsünün kızının çalışmaya ilişkin pratiklerini nasıl etkilediğini araştıran çalışmalar artmıştır. Ancak, toplumsal bağlamlarla beraber kadınların düşüncelerinin derinlemesine incelendiği nitel araştırmalar azdır. Bu çalışma, kadın istihdamı konusunda özgün gelişmeler yaşanan Türkiye bağlamında, çalışan annenin kızlarının istihdam ile ilgili tutumlarını anlamaya çalışmaktadır. Bu araştırma iki soruya cevap aramaktadır: 1) Çalışan annelerin kızları, annelerinin çalışmasını nasıl deneyimlemişlerdir? 2) Bu kızlar, kendi çalışma hayatı ile ilgili neler düşünmektedirler? Araştırmanın verileri, amaçlı ve kartopu örnekleme teknikleriyle seçilen 21 çalışan anne ve onların kızlarıyla yapılan derinlemesine görüşmeler ile toplanmıştır. Araştırmanın sonucunda ise, çalışan annenin kızlarının hepsinin çalışıyor/ çalışmayı düşünüyor olmasıyla birlikte annelerinin eğitimi, mesleki statüsü ve sosyal sermayelerine göre deneyimlerinin ve çalışmaya ilişkin tutumlarının farklılaştığı görülmüştür. Aynı zamanda kızların çoğu “çalışma hayatında bulunmak suretiyle kendi çocuklarından çaldıkları zaman”dan bahsetmişlerdir. Kızlar, çalışan bir annenin kızı olarak, bir yandan “kadının çalışması gereğini” devralmışlar diğer yandan annelik ideolojisinin etkisiyle “çalışan annenin çocuğundan zaman çalarak çalıştığı” fikrine sahip olmuşlardır.