Samsun İli Pirinç Fabrikalarında Bulunan Zararlı ve Faydalı Akar Türleri, Yayılışları ve Bulunuş Oranları Üzerinde Araştırmalar

Abstract

SAMSUN İLİ PİRİNÇ FABRİKALARINDA BULUNAN ZARARLI VE FAYDALI AKAR TÜRLERİ, YAYILIŞLARI VE BULUNUŞ ORANLARI ÜZERİNDE ARAŞTDIMALAR ÖZET Araştırma 1997-1998 yıllan arasında, Samsun ilinde, pirinç fabrikalarında bulunan zararlı ve faydalı akar türlerini, yayılışlarım ve bulunuş oranlarını saptamak amacıyla yürütülmüştür. Tüm fabrikalardan, 7 farklı materyalden 656 adet örnek alınmıştır. Bu örneklerin 339 adetinin akarlarla bulaşık olduğu belirlenmiştir. İlçelere göre bulaşıldık oranı, Terme'de % 47.61, Çarşamba'da % 55.40 ve Bafra'da % 53.51 olarak tespit edilmiştir. Materyallerin bulaşıldık oranlan incelendiğinde, makine çevresi döküntüleri % 100 ile en çok bulaşık materyali oluşturmuş, bunu yer süprüntüsü (% 94.92), yerde depolanan çeltik(% 80.00) ve çuvallanmış çeltik (% 78.38) takip etmiştir. Araştırmada Astigmata takımına ait, 4 familyadan 9 tür, Prostigmata takımına ait, 4 familyadan 9 tür, Mesostigmata takımına ait, 4 familyadan 4 tür ve Cryptostigmata takınım ait 2 tür elde edilmiştir. Bunlardan Acarus mirabilis Volgin, Tarsonemus granarius Lindquist, Cheyletus aversor Rohdendorf, Eucheyletia reticulata Cunliffe ülkemiz faunası için ilk kayıttır. Çalışmada zararlı ve faydalı akar türlerinin, yoğunlukları da belirlenmiştir. Zararlı akar türleri içinde Tyrophagus putrescentiae Schrank % 60.92 ile en yoğun tür olarak bulunmuş, bunu % 23.24 ile Glycyphagus domecticus De Geer izlemiştir. Faydalı akar türleri içinde ise, Cheyletus aversor Rohdendorf, % 58.90 ile en yoğun predator türü oluşturmuştur. Çalşmada, aynca zararlı ve faydalı depo akarlarının, mevsimsel dağılımlan da karşılaştınlmıştır. Anahtar kelimeler: Pirinç, pirinç depo akarlan, zararlı akarlar, faydalı akarlar, akar yoğunluğu

11 DETERMINATION, DISTRIBUTION and INFESTATION RATE OF HARMFUL and BENEFICIAL MITES OF RICE MILLS IN SAMSUN PROVINCE ABSTRACT This study was carried out to determine stored rice mites, their distribution, infestation rate and density in rice factories between 1997-1998 in Samsun Province. Totaly 656 samples were taken from 7 different materials. Among them 339 samples were determined as infested by mites. It was found that infestation rate were, Terme 47.61 %, Çarşamba 55.40 % and Bafra 53.51 %, in counties respectively. Among the stored materials, sweeping was the most infested habitat with the percentage of % 94.92. It was followed by heaps of paddy rice (80.00 %) and bagged of paddy rice as (78.38 %). Nine species from 4 families belong to Astigmata, 9 species from 4 families belong to Prostigmata, 4 species from 4 families belong to Mesostigmata and 2 species belong to Cryptostigmata were determined. Four species namely Cheyletus aversor Rohdendorf, Eucheyletia reticulata Cunliffe, Acarus mirabilis Volgin and Tarsonemus granarius Lindquist were new records for the Turkish fauna. During the study density of the harmful and the benificial mites were observed. Tyrophagus putrescentiae which is one of the harmful mites was the most extensive (% 60.92) followed by Glycyphagus domesticus (% 23.24). Among beneficial mites, Cheyletus aversor was the most extentive species (% 58.90). Seasonal fluctuation of harmful and benifical mites was also determined. Key words: Rice, stored rice mites, harmful mites, beneficial mites, mite density.