Orta Karadeniz Bölgesinde Kanser Hastalarının Tanı Sürelerini Etkileyen Faktörlerin Değerlendirilmesi

Abstract

1.GİRİŞ ve AMAÇKanser; dünyada ve ülkemizde kardiyovasküler hastalıklardan sonra ikinci en sık ölüm nedenidir. Kanserli hastalarda hastalığın erken evrede saptanması, sağkalımı belirleyen en önemli etken olarak görülmektedir. Semptom tanı intervali ile evre ve sağkalım arasındaki ilişki çeşitli çalışmalarda incelenmiştir. Sürenin artmasıyla evrenin arttığı ve sağkalımın kısaldığı saptanmıştır. Çalışmamızın amacı; kanser tanısı almış hastaların semptom-başvuru, semptom-tanı intervallerini, tanı anındaki evrelerini, evre ve süreyi etkileyen faktörleri ve bu süreler ile evreler arasındaki ilişkiyi incelemektir.2.GEREÇ ve YÖNTEMÇalışmaya kanser tanısı nedeniyle 01/09/2010-31/12/2010 tarihleri arasında Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Onkoloji Bilim Dalı polikliniğine başvuran, düzenli olarak tedavi ve takiplerini sürdüren 594 hasta alındı Bu hastalara iki sayfadan oluşan ve yaş, cinsiyet, medeni durumu, yaşadığı yer, eğitim durumu, meslek, aylık geliri, ilk şikayeti sırasında sağlık güvencesi, hastalığın saptanma şekli, ilk semptomdan doktora başvurana kadar geçen süre, ilk semptomdan patolojik tanıya kadar geçen süre, sağlık kuruluşuna başvurmasından patolojik tanıya kadar geçen süre (gün olarak alındı), ilk başvurduğu sağlık kuruluşu , ilk başvurduğu sağlık kuruluşunda tanı alıp almadığı, kesin tanının konduğu sağlık kuruluşu, tanısı ve TNM evrelemesini içeren anket formu oluşturuldu. Anket formu hastalarla isteğe bağlı olarak yüz yüze görüşülerek uygulandı.3.BULGULARÇalışmaya düzenli olarak takipleri yapılan toplam 594 kanser hastası alındı. Ortalama yaş 55,2±12.8 yıl olarak bulundu. Hastaların ilk yakınmalarının ortaya çıkmasından sonra doktora başvuruncaya kadar geçen ortalama süre 57.08±111.58 gün olarak bulundu. Doktora ilk başvurmasından patolojik tanı anına kadar geçen ortalama süre 49.1±73.11 gün olarak saptandı. İlk yakınmanın ortaya çıkmasından patolojik tanı anına kadar geçen ortalama süre 102.63±130.93 gün olarak bulundu. En erken süre 3 gün en geç süre ise 925 gün olarak saptandı. Hastaların aylık geliri ile tanı anındaki evreleri karşılaştırıldı ve istatistiksel olarak anlamlı bulundu (p<0.05). Buna göre aylık gelir azaldıkça tanı anındaki evre artmaktadır. Semptom-başvuru süresi ve semptom-tanı süresi, tanı anında evre 1 ve evre 2 olan hastalarda daha kısaydı(p<0.05). Metastazı olan ve olmayan hastaların semptomdan patolojik tanıya kadar geçen süreleri arasındaki fark değerlendirildi. Değerlendirmeye lenfoma, akciğer kanseri, meme kanseri, kolorektal kanser, mide kanseri ve over kanseri alındı. Meme kanserinde bu süre, metastatik hastalarda daha uzundu (p<0.05).4.TARTIŞMA ve SONUÇBizim çalışmamız ve daha önce yapılan çalışmalar göz önüne alındığında, semptom-başvuru ve semptom-tanı süresi ile evre arasında ilişki saptandı. Bu sürenin kısa olması ile hastalığın daha lokal evrelerde saptanması arasında ilişki vardı. Sosyoekonomik düzey azaldıkça, tanı anındaki evre artmaktaydı. Bu çalışma bölgemizde yapılan ilk çalışmadır. En etkin yaklaşım, hastalığı erken dönemde tespit etmeye yönelik çalışma ve programları geliştirmek olmalıdır. Halkın kanser taraması ve semptomları konusunda eğitilmesi önemlidir.Anahtar Kelimeler: Kanser, semptom-tanı süresi, evre1.BACKROUND AND PURPOSEWorldwide and in our country, cancer is the second most common cause of death after cardiovascular disease. Among the patients having cancer, detection of the disease in earlier stage is seen as the most important factor in terms of the survival. Being late in diagnosis defines the time period from appearance of the symptoms to diagnosis. The relationship between the symptom-diagnosis interval and stage and survival have been examined in several studies. It has been shown that the prolongation of diagnostic period; the stage is being late and the survival is becoming shorter. The aim of our study is to examine the time intervals between symptom-application and symptom-diagnosis, the stages at the time of diagnosis, the factors affecting stage and time period and the relationship between these time periods and stages in the patients diagnosed with cancer.2.MATERIALS AND METHODSIn this study; 594 patients diagnosed with cancer who have been admitted to the Ondokuzmayıs University Medical Faculty Medical Oncology policlinic between 01/09/2010 and 31/12/2010 and who have been continued their treatments and follow-up regularly were included. A two sheets questionnaire was performed including age, sex, marital status, place of residence, educational status, profession, monthly income, health insurance at the time of first symptom, the detection of the disease, the time interval from symptom to the contact to a doctor, the time period between the first symptom and pathological diagnosis, the time interval from admission to a health care provider to the pathological diagnosis (here, days was taken as time period), the type of health care provider in the first admission, whether the diagnosis was established or not at the health care provider in the first admission, the health care provider in which the definitive diagnosis has been established, diagnosis and TNM staging. Questionnaire was practiced with patients by face to face contact optionally.3.RESULTS594 patients who underwent regular follow-up were included in the study. The average age was 55.2±12.8 years, and period after the appearance of the first symptom to contact to a doctor was 57.08±111.58 days. The average period between the first symptom and pathological diagnosis was 102.63±130.93 days. The earliest time period was detected as 3 days while the latest was 925 days. The patients? monthly income and stage at the time of diagnosis were compared and found statistically significant (p<0.05). According to this data, as the monthly income decreases, the stage at the diagnosis increases. The interval of symptom-application and symptom-diagnosis were shorter in the patients having stage I and II disease at the time of diagnosis (p<0.05). The difference of time periods between symptom and pathological diagnosis were evaluated in the patients with metastasis or with no metastasis. Lymphoma, lung cancer, breast cancer, colorectal cancer, gastric cancer and ovarian cancer were included in the evaluation. This period in the breast cancer was longer in the patients with metastasis (p<0.05).4.DISCUSSION AND CONCLUSİONFrom the view of our study and the previous studies; a relationship was found between the period of symptom-application and symptom-diagnosis and stage. There was a correlation between this period?s being shorter and the detection of disease in earlier stages. As the socio-economical level decreased, the stage at the time of diagnosis increased. This study is the first study in our region. The most effective approach should be to develop work and programs for detection of the disease in earlier stages. The public education about screening and symptoms of cancer is an important issue.Key words: Cancer, symptom-diagnosis interval, stage