Çocuk Evlerinde Yaşayan 8-14 Yaş Grubu Çocukların Ağız Sağlığına Bağlı Yaşam Kalitesinin Değerlendirilmesi

Abstract

Amaç: Bu çalışmanın amacı çocuk evlerinde yaşayan 8-14 yaş grubundaki çocukların ağız sağlığına bağlı yaşam kalitesinin (ASBYK) değerlendirilmesi ve ASBYK'yi etkileyen faktörleri belirlemektir. Yöntem: Çalışma örneklemini, Samsun ilinde çocuk evlerinde yaşayan korunmaya muhtaç 66 çocuk ile ebeveynleriyle birlikte yaşayan 66 çocuk olmak üzere toplam 132 çocuk oluşturdu. ASBYK'nin değerlendirilmesinde yaş gruplarına uygun Çocuk Algı Ölçeği (CPQ8–10 ve CPQ 11–14) kullanıldı. Çocuklar; diş çürüğü, periodontal sağlık durumu, molar-keser hipominerilizasyonu, dental travma ve maloklüzyon açısından klinik olarak değerlendirildi. Veriler permütasyon testleriyle analiz edildi; belirleyici faktörler Multivariate Adaptive Regression Spline analiziyle, etki büyüklükleri ise Poisson regresyon ile Rate Ratio olarak raporlandı. Bulgular: Çocuk evlerinde yaşayan çocukların ortalama CPQ skorları, ebeveynleriyle yaşayan çocuklara göre daha düşük seviyede bulundu. Tüm çocuklar değerlendirildiğinde, DMFT indeksindeki artışın, fonksiyonel kısıtlanma (FK) ve ASBYK üzerinde olumsuz etkileri olduğu saptandı (p<0.05). Periodontal sağlığın kötüleşmesi FK, duygusal iyilik hali (DİH), sosyal iyilik hali (SİH) alanını negatif etkiledi ve ASBYK skorlarını yükseltti (p<0,05). Dental travma varlığı çocuk evlerinde yaşayan çocukların FK ve SİH alt boyutlarında, ebeveynleriyle yaşayan çocukların ise DİH ve SİH alt boyutlarında belirgin artış saptandı (p<0,05). Maloklüzyon ebeveynleriyle yaşayan çocuklarda DİH, SİH, CPQ-Total değerlerini arttırdı (p<0,05). Sonuç: Ebeveynleriyle yaşayan çocuklarda ASBYK daha düşük bulundu. ASBYK; çürük, periodontal hastalıklar, dental travma ve maloklüzyondan etkilenmekte olup, çocuklara yönelik koruyucu ve tedavi edici sağlık hizmetlerin artması gerekmektedir. Anahtar Kelimeler: Ağız sağlığına bağlı yaşam kalitesi; çocuk evleri; korunmaya muhtaç çocuk; yaşam kalitesiAim: The aim of this study was to assess the oral health-related quality of life (OHRQoL) of children aged 8-14 years living in children's homes and to evaluate the factors affecting OHRQoL. Material and Methods: The study sample consisted of 66 children in need of protection living in children's homes in Samsun and 66 children living with their parents, totaling 132 children. The Child Perception Questionnaire (CPQ8–10 and CPQ11–14), appropriate for the respective age groups, was used to assess OHRQoL. Children were clinically evaluated for dental caries, periodontal health status, molar–incisor hypomineralisation, dental trauma and malocclusion. Data were analyzed using permutation tests; determinants were identified through Multivariate Adaptive Regression Spline analysis, and effect sizes were reported as Rate Ratios using Poisson regression. Results: The mean CPQ scores of children living in children's homes were found to be lower than those of children living with their parents. When all participants were evaluated, an increase in the DMFT index was found to negatively affect functional limitations (FL) and overall OHRQoL (p<0.05). Poor periodontal health was associated with increased scores in FL, emotional well-being (EWB), and social well-being (SWB) domains, indicating a negative impact on OHRQoL (p<0.05). Dental trauma increased FL and SWB scores among children living in children's homes, whereas it affected the EWB and SWB scores in those living with their parents (p<0.05). Malocclusion was more influential in children living with their parents, increasing EWB, SWB, and CPQ-Total scores (p<0.05). Conclusion: OHRQoL was found to be lower in children living with their parents. OHRQoL is affected by dental caries, periodontal diseases, dental trauma and malocclusion, and preventive and therapeutic health services for children should be increased. Keywords: Children in need of protection; children's homes; oral health-related quality of life; quality of life