Göçmen Anneler: Türkiye'de Yaşayan Suriyeli Kadınların Annelik Deneyimlerini Kesişimsellik Perspektifiyle Anlamak

Abstract

2011 yılında başlayan Suriye'den Türkiye'ye yaşanan yoğun göç ile birlikte bugün 3 milyonu aşkın Suriyeli Türkiye'de yaşamaktadır. Zorunlu göç sebebiyle Türkiye'ye gelerek burada yaşamlarını devam ettirmeye çalışan Suriyeliler, çeşitli sorunlarla karşılaşmaktadır. Barınma, sağlık, istihdam gibi temel ihtiyaçları barındıran sorunlarının yanı sıra 10 yılı aşkın süredir Türkiye'de yaşayan Suriyelilerin gündelik yaşamlarının rol ve sorumluluklarının araştırmalara konu olması gereklidir. Göç eden bireylerin rol ve sorumluluklarında değişimler yaşanmaktadır. Özellikle annelerin kültür aktarımı rolü, yeni kültüre uyum sağlama ve aile bağını koruma rolü göçle birlikte kuvvetlenen sorumluluklar olarak karşımıza çıkmaktadır. Annelik aynı zamanda cinsiyetçi bir olgu olması sebebiyle de feminist tartışmanın önemli bir konusudur. Bu çalışma, Suriyeli annelerin yaşamış olduğu kesişimsel konumu daha iyi anlamak adına kesişimsellik teorisi kullanarak toplumsal cinsiyeti, göçmenliği, anneliği yani çoklu kesişen kimlikleri görmeye çalışmaktadır. Türkiye'de yaşayan Suriyeli annelerin eğitim gören çocuklarına ebeveyn desteği sağlayıp sağlamadığı, sağlıyorsa nasıl bir strateji geliştirdiğini görmek ve bunu kesişimsellik olgusuyla ele almak araştırmanın amacını oluşturmaktadır. Samsun'un İlkadım ilçesinde yaşayan 20 Suriyeli göçmen anne ile derinlemesine görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Tematik analiz sonucunda göçmen annenin ebeveynlik görevlerine dair 'bakım işleri', 'denetim', 'eğitime destek', 'beklentiler', 'kültürel aktarım' ve 'dışlanmayla baş etme' şeklinde altı başlık oluşturulmuştur. Göçmen, kadın ve anne olmanın olumlu ve olumsuz yanları ele alınmıştır. Bir yandan göçmen kadınlar dil bilmeme, yalnızlaşma, maddi sorunlar, yabancı hissetme, komşuluk ilişkileri, çocuklarının ödev takibi, güvensizlik, sosyal dışlanma, anne-çocuk arasında fikir ayrılıkları gibi sorunlar yaşamaktayken; diğer yandan toplumsal cinsiyetlerinden kaynaklı bir özgürleşme yaşandığı görülmektedir. Toplumsal cinsiyetlerinde yaşanan değişim Suriyeli kadınların, anne ve kadın olmaktan kaynaklı deneyimlerini etkilemiştir. Suriyeli annelerin, çocuklarına ebeveyn desteği vermeye çalıştığı ancak göçmen olmanın getirdiği dil sorunu, maddi sıkıntılar, Türk eğitim sistemini bilmeme, örf ve adetleri sürdürme, var olan kalıplaşmış toplumsal cinsiyet rolleri gibi faktörler ebeveyn desteğini olumsuz etkileyen yanlar olarak karşımıza çıkmaktadır. Göçmen, kadın ve anne olmanın kesişiminde kalan Suriyeli annelerin deneyimleri ele alınmıştır.Along with the intense migration from Syria toTurkey that began in 2011, today, over 3 million Syrians are living in Turkey. Syrians who came toTurkey due to forced migration face various problems as they try to continue their lives here. In addition to problems covering basic needs such as housing, health, and employment, it is necessary for research to focus on the roles and responsibilities of Syrians living in Turkey for over 10 years. Changes occur in the roles and responsibilities of migrating individuals. The research aims to see if Syrian mothers living in Turkey provide parental support to their children in education, how they develop a strategy if they do, and to address this through the concept of intersectionality. In-depth interviews were conducted with 20 Syrian migrant mothers living in the Ilkadım district of Samsun. As a result of thematic analysis, six headings were created regarding the immigrant mother's parenting duties: 'care tasks,' 'supervision,' 'support for education,' 'expectations,' 'cultural transmission,' and 'coping with exclusion.' The positive and negative aspects of being an immigrant, woman, and mother are discussed. While the immigrant women are experiencing problems such as not knowing the language, loneliness, financial issues, feeling foreign, neighbor relationships, monitoring their children's homework, lack of trust, social exclusion, differences of opinion between mother and child; a liberation stemming from their social gender is observed. The change in their social genders has affected the experiences of Syrian women due to being mothers and women. The Syrian mothers try to provide parental support to their children, but factors such as language problems brought by being immigrants, financial difficulties, lack of knowledge about the Turkish education system, maintaining customs and traditions, and existing ingrained social gender roles negatively affect parental support.