Klinik Çalışmalarda Meta Analizi Uygulamaları

Abstract

ivKLİNİK ÇALIŞMALARDA META ANALİZİ UYGULAMALARIÖZETGünümüzde hızlı bir şekilde artan farklı veya aynı bulgulara sahip araştırmalar metaanalizi ihtiyacını arttırmıştır. Meta analizi aynı konuda farklı yer, zaman ve merkezlerdeyapılmış olan araştırma sonuçlarını niteliksel ve niceliksel olarak birleştirmeye ve o konudagenel bir sonuca ulaşmaya yardımcı olan istatistiksel bir yöntemdir.Uygulanması kolay ve basit bir yöntem olan meta analizi ilk olarak bilimsel birhipotezle başlar. Çalışmalar toplanıp, özet tablolar çıkarıldıktan sonra çalışma sonuçlarınınbirleştirilmesi aşamasına geçilir. İlgilenilen etki ölçütü ve model varsayımı saptandıktan sonrasonuçlara istatistiksel meta analizi yöntemleri uygulanarak özet bulgular elde edilir. Buçalışmada, meta analizinin tarihsel gelişimi, amaçları ve meta analitik yöntemlerinuygulamaları verilmiştir.Çalışmanın uygulama kısmında, önceden bahsedilen konuların pratikteki kullanımınıgöstermek amacıyla üç simülasyon çalışması yapılmıştır. Verilen çalışmalar için Visual Basic6.0 programında meta analitik yöntemlerin formülleri yazılmıştır. Farklı model varsayımınave farklı yöntemlere göre özet tablolarla elde edilen odds oranları, %95 güven aralıkları veheterojenlik testi için gerekli olan Q değerleri iki simülasyon çalışmasında hesaplanmıştır.Üçüncü meta analiz uygulamasında ise risk oranı etki ölçütüne göre heterojenlik ve metaregresyon analizi yapılmıştır. Çalışmalara etki eden bir ortak değişken tanımlanmış veağırlıklı E.K.K. yöntemiyle doğrusal regresyon modeli elde edilmiştir. Böylece ortakdeğişkendeki artma veya azalmaların seçilen ölçütü etkilediği görülmüştür. Ayrıca hangiçalışmanın etkisinin daha fazla olduğu nisbi ağırlıklarla sağlanmıştır.Bu çalışmada anlatılan yöntemlerin benzerlikleri ve farklılıkları basit uygulamalarlagösterilmiştir. Ancak yöntemlerin farklı varsayımlar altında kullanılabilirliği için kesinsınırlamaların olmadığı sonucu ortaya çıkmıştır.Anahtar Kelimeler: Meta analizi, odds oranı, standart sapma, %95 güven aralığı, özet oddsoranı, Visual Basic 6.0 programı.

vMETA ANALYSIS APPLICATIONS IN CLINIC STUDIESABSTRACTToday, the need for meta analysis has increased due to the increasing amount ofresearch with the different or the same findings. Meta analysis is a statistical method whichaids to combine quantitatively and qualitatively outcomes of the research carried out on thesame subject but indifferent place, time and centers.Meta analysis a method easy to prctise first starts with a hypothesis. The second step isto combine the outcomes of the reserach. After the effect criterion in question and modelhypothesis are determined, the summary findings are acquired with the application of thestatistical meta analysis methods to the outcomes. In this study, the historical improvementand purposes of meta analysis and the application of the meta analytic methods are provided.Three simulation studies were carried out in the practice part of the study so as todisplay the practical use of the previously mentioned subject. The formula of the metaanalytic methods were given in the Visual Basic 6.0 programme for the studies provided.Odds ratios provided with the help of summary tables in accordance with different modelhypothesis and different methods, %95 confidence interval and Q values required forheterogeneity test were calculated in two simulation. In the third meta analysis application,heterogeneity meta regression analysis was made in acccordance with risk ratio effect criteria.Covariates affecting the studies were determined and linear regression model was found viaweighted E.K.K. method. Thus it is observed that fluctations in the covariates affect thecriteria. Also which study effect is more if provided by relative weights.Similarities and differences of the methods mentioned in this study were shown bysome simple applications. However, there are no certain limits for the applicability of themethods under various hypothesis.Key words: Meta analysis, odds ratio, standart deviation, %95 confidence interval, summaryodds ratio, Visual Basic 6.0 programme.