Sendrom X ve Yavaş Koroner Akım Fenomeninde Antioksidan Enzim Düzeyleri ve Enzim Düzeylerine Egzersizin Etkisinin Araştırılması

Abstract

AmaçBu çalışmada, mikrovasküler disfonksiyonun temel olduğu koroner arter hastalığının iki ayrı klinik antitesi olan Sendrom X ve yavaş koroner akım patogenezinde oksidatif sürecin etkisini araştırmak amaçlanmıştır. Her iki hastalıkta, istirahat ve efor sırasında antioksidan enzim (katalaz (CAT), süperoksid dismutaz (SOD) ve glutatyon peroksidaz (GPx)) düzeyleri ölçülerek normal kontrollerle fark gösterip göstermediği, eforun enzim düzeylerine etkisi olup olmadığı araştırılmak istenmiştir.YöntemDaha önceden anjiyografisi yapılmış ve normal koroner arterleri tespit edilmiş hastalar arşiv taraması yapılarak tespit edilip kontrole çağrıldı. Toplam 55 kişi, 20 kişilik normal koroner arterli kontrol grubu (Grup 1), 20 kişiden oluşan koroner yavaş akım grubu (Grup 2) ve 15 kişiden oluşan sendrom X (Grup 3) grubu olarak 3 gruba ayrıldı. Tüm gruplardan istirahatte ve maksimum efor sonrası kanları alındı ve eritrosit içindeki antioksidan enzimler(SOD,CAT,GPx) çalışıldı.BulgularGruplar arasında bazal şartlarda ölçülen süperoksit dismutaz, katalaz ve glutatyon peroksidaz değerleri farklılık gösteriyordu (p<0.05). Buna göre en düşük SOD ve GPx değerleri Grup 2'de saptanırken, ikili karşılaştırmada her ikisi için yalnızca Grup 2 ve 3 arasında anlamlı fark vardı (p değeri SOD için 0.024, GPx için <0.01). En düşük katalaz değeri ise Grup 3'de saptanmış olup, Grup 1'le karşılaştırıldığında anlamlı fark vardı (p=0.047). Çalışma gruplarının efor sonrasında ölçülen değerleri Grup 1'de bazal değeri ile karşılaştırıldığında katalaz düzeylerinde anlamlı düşme olurken (p=0.033), SOD ve GPx değerlerinde anlamlı değişiklik olmadı (p>0.05). Grup 2'de efor sonrasında ölçülen CAT değeri bazal değeri ile karşılaştırıldığında azalmakla birlikte anlamlılık göstermedi (p=0.063). Grup 2'deki hastalarda yine SOD ve GPx değerlerinde efor sonrası ve bazal değerler arasında fark yoktu (p>0.05). Grup 3'de ise efor sonrasında ölçülen SOD değeri bazal değere göre anlamlı derecede azalırken (p=0.014), CAT ve GPx değerlerinde anlamlı değişiklik olmadı (p>0.05).SonuçYavaş koroner akım ve sendrom X gruplarında SOD, CAT ve GPx' in bazal enzim düzeyleri farklı bulundu. Bu da enzimlerin bu hastalıkların patofizyolojisinde yer aldığını gösterir. Bazal enzim düzeyleri incelendiğinde en düşük enzim düzeylerine sahip hasta grubu yavaş koroner akımlı olan hastalardı. Yapılan diğer çalışmalar göz önüne alındığında yavaş koroner akım grubunun prognostik olarak diğer gruplardan daha kötü olduğunu işaret edebilir. Tüm hasta grubunda, bazal ölçülen bazı antioksidan enzim düzeyleri ile anjiyografik olarak hesaplanan TIMI kare sayıları ile negatif ilişki (CAT ve LAD arasındaki pozitif ilişki hariç) göstermektedir. Bu sonuç, mikrovasküler bozulma derecesiyle ilişkili olarak oksidan stresin daha fazla olabileceğini düşündürmektedir.Son olarak egzersiz testi sonrasında ölçülen SOD değerleri bazalle karşılaştırıldığında sendrom X grubunda anlamlı olarak azalırken diğer gruplarda fark olmamıştır. Sendrom X hastalarında eforla ilişkili semptom ve iskemi bulgularının nedeninin egzersizle SOD aktivitesindeki azalmaya (artmış oksidatif strese bağlı rezerv tükenmesi) bağlı olduğunu düşündürmektedirAnahtar sözcükler: Yavaş koroner akım, Sendrom X, antioksidan enzimler

AimIn this study, it was aimed to investigate the effects of oxidative process on the pathogenesis of two different clinical entities of coronary artery disease, namely Syndrome X and coronary slow flow which are based on microvascular dysfunction. In both diseases, levels of antioxidant enzymes (catalase (CAT), superoxide dismutase (SOD) and glutathione peroxidase (GPx)) were measured at rest and after effort, and were compared with normal controls. Effects of effort on the enzyme levels were investigated.MethodsPatients who had undergone angiography and had been found to have normal coroner arteries were determined from medical archive and were invited for control examination. Totally 55 patients were divided into 3 groups: control group with normal coronary arteries (n=20, Group 1), coronary slow flow group (n=20, Group 2) and Syndrome X group (n=15, Group 3). Blood samples were taken from both groups at rest and after maximum effort. Antioxidant enzymes (SOD, CAT, GPx) in the erythrocytes were analysed.ResultsValues of SOD, CAT, GPx measured on basal conditions showed differences between groups (p<0.05). According to the results, lowest SOD and GPx values were detected at Group 2, but in binary comparisons, significant difference existed only between Groups 2 and 3 (p=0,024 for SOD, p<0,01 for GPx). Lowest catalase value was detected at Group 3. When this value was compared with the value of Group 1, the difference was significant (p=0,047). At Group 1, there was a significant decrease in catalase values after effort when compared with basal values (p=0.033). However, no significant changes occurred for SOD and GPx values (p>0.05). At Group 2, although there was a decrease in CAT values after effort when compared with basal values, it was not significant (p=0.063). There was no difference for SOD and GPx values between basal and after-effort values at Group 2 (p>0.05). At Group 3, while there was a significant decrease in SOD values after effort when compared with basal values (p=0.014), no significant changes occurred for CAT and GPx values (p>0.05).ConclusionBasal enzyme levels of SOD, CAT and GPx were found to be different at coronary slow flow and Syndrome X groups. This shows that enzymes are taking place in the pathophysiology of those diseases. When basal enzyme levels were analysed, coronary slow flow patients had the lowest levels. Taking into consideration of other studies, this can show that coronary slow flow group has a worse prognosis than other groups. Some of the basal antioxidant enzyme levels show negative correlation with angiographic TIMI frame count for all groups (except for positive correlation between CAT and LAD). This result gives rise to thought that oxidant stress may be more in relation with microvascular dysfunction. Lastly, when values of SOD after effort were compared with basal values, they were significantly decreased at Syndrome X group, but not at other groups. The reason of symptoms and ischemia associated with effort at Syndrome X patients is probably due to decrease in SOD activity with exercise (reserve depletion related with increased oxidative stress).Key Words: Antioxidant enzymes, Syndrome X , Coronary Slow Flow