Batı'da İslam Tarihinin Erken Dönemine İlişkin Farklı Metodolojik Yaklaşımlar: John Wansbrough, Michael Cook-Patricia Crone ve Lawrence I. Conrad Örneği

Abstract

İslam'ın kökenlerini anlamak, sadece Müslümanlar açısından değil İslam'ı vemuahhar tarihsel gelişimini kavramak isteyen gayr-ı Müslimler açısından da önemarz etmektedir.Mevcut en erken İslami kaynaklar, İslam'ın doğuşuna kaynaklık etmek bakımındanmuhtelif problemleri içermektedir. Bu problemlerin Batılı İslam araştırmacılarını sözkonusu materyali değerlendirmede farklı yaklaşımlara sevk ettiği gözükmektedir.Akademik çerçevede yürütülen erken dönem İslam araştırmalarında tarihyazıcılığı açısından farklı varsayımlara dayanan iki temel yaklaşımın ön plana çıktığıgörülmektedir.Birincisi, ?geleneksel? olarak ile tanımlanabilecek bir yaklaşımdır. Buyaklaşımın en ayırt edeci yönü, İslami kaynaklardaki tarihi verileri o dönemiaydınlatmada temel kaynak olarak kabul etmesidir. Bu yaklaşım sahipleri betimleyiciveya kaynak eleştirel açıdan İslami kaynaklara yaklaşarak İslam'ın doğuşu ve erkenilk dönemindeki gelişmeleri izaha çalışmışlardır.İkincisi ise ?revizyonist? terimi ile ifade edilebilecek bir yaklaşımdır.Revizyonist terimi, ilk dönem İslam tarihini geleneksel anlatım tarzının dışınaçıkarak tamamen farklı bir şekilde ortaya koymaya çalışanları tanımlamak içinkullanılmaktadır. Revizyonist yaklaşım, geleneksel İslami kaynaklardan hareketleerken dönemin tarihini yazmanın oldukça zor olduğunu ileri sürmekte ve bunateşebbüs eden Batılı akademisyenleri metodolojik açıdan hatalı bulmaktadır. Bununyerine, her biri kurtuluş tarihi anlayışının ürünleri olan İslami yazılı kaynakları, edebûtür eleştirisine tabi tutmayı veya münhasıran gayr-ı Müslim kaynaklardan hareketlesöz konusu dönemi aydınlatmayı önermektedir.İşte bu tez esas olarak önde gelen Batılı revizyonistlerden John Wansbrough,Patricia Crone-Michael Cook and Lawrence I. Conrad'ın metodolojik varsayımlarını,görüşlerini ve doğurdu yankıları değerlendirmeyi amaçlamaktadır.It is important to understand the origins of Islam not only for Muslims but alsofor non-Muslims who wish to comprehend Islam and its development in laterhistorical times. The earliest surviving Muslim source material for this period posesvarious problems as evidence for the history of the rise of Islam. These problemsseem to have led Western scholars of Islam into different approaches to treatment ofthe material provided by these sources.It is established that there have been four distinct approaches to the academicstudy of early Islamic history, each of which depends on somewhat differenthistoriographical assumptions.The one approach can be labeled as ?polemical-theological? which basicallyaims to explain the rise and early development of Islam in light of Judeo-Christianbeliefs.The second approach taken by the Western scholarship is described as?descriptive? that prefers to give a coherent account in line with the traditional pictureof Islamic origins presented by the Muslim sources.The third one is called historical-critical approach which seeks to make adetailed analysis of the Muslim historical sources with the original language and theoriginal historical situation.Both groups accept the traditional Muslim accounts as legitimate sources forclarifying the historical development of early Islam either by descriptive way or withsource critical analysis.The fourth but the least one is termed as revisionist or skeptical approachwhich describes the methodology of the historians who have revised previouslyaccepted views of traditional account of early Islam. The revisionist approachmaintains that the early history of Islam can rarely be derived from the Muslimliterature and attempts to do so are methodologically faulty. Instead, they appeareither to apply some literary criticism to the Muslim texts, which were regarded as theproduct of salvation history concept, or to lean heavily and exclusively on non-Muslim sources.This thesis mainly aims to evaluate methodologies and the views of leadingrevisionists in the West, namely John Wansbrough, Patricia Crone-Michael Cook andLawrence I. Conrad, as well as the reactions resulting from their approach.