Orta Yaş ve Üstü Bireylerin Psikolojik İyi Oluş ile Sportif Rekreasyonel Aktivitelere İlişkin Sağlık İnanç Durumunun İncelenmesi

Abstract

Bu araştırmanın amacı, orta yaş ve üstü bireylerin psikolojik iyi oluş ile sportif rekreasyonel aktivitelere ilişkin sağlık inanç durumu arasında anlamlı bir ilişki ve bazı sosyo-demografik özellikler açısından farklılık olup olmadığını araştırmaktır. Bu araştırma, ilişkisel tarama modeli ile yürütülecek nicel bir çalışmadır. Araştırmanın evrenini orta yaş ve üstü bireyler (45 yaş üstü), örneklem grubunu ise, basit tesadüfi örnekleme yöntemi ile belirlenmiş yaklaşık 284 orta yaş ve üstü birey oluşturmaktadır. Veri toplama aracı olarak, araştırmacılar tarafından geliştirilen kişisel bilgi formu ile Telef (2013) tarafından Türkçeye uyarlanan 'Psikolojik İyi Oluş Ölçeği' ve Ertüzün ve ark. (2013) tarafından geliştirilmiş 'Sportif Rekreasyonel Aktivitelere İlişkin Sağlık İnanç Ölçeği' kullanılmıştır. Araştırmada orta yaş ve üstü kadın bireylerin erkek katılımcılara, sigara ve alkol kullanmayan bireylerin sigara ve alkol kullandığını beyan eden bireylere göre, düzenli spor yapan bireylerin düzenli spor yapmayan bireylere göre, 45-49 yaş aralığındaki bireylerin 55 yaş ve üstü olan bireylere göre, yüksek gelirli bireylerin orta ve düşük gelirli bireylere göre, lisansüstü mezunu olduğunu beyan eden bireylerin ilköğretim mezunu olduğunu beyan eden bireylere göre, kamuda çalıştığını beyan eden bireylerin psikolojik iyi oluş toplam puanları ile sportif rekreasyonel aktivitelere ilişkin sağlık inancı toplam puanları emekli olduğunu beyan eden bireylere göre daha yüksek olduğu belirlenmiştir. Ayrıca, orta yaş ve üstü bireylerin psikolojik iyi oluş toplam puanları ile sportif rekreasyonel aktivitelere ilişkin sağlık inancı toplam ve alt boyut toplam puanları arasında istatistiki olarak orta düzeyde pozitif anlamlı ilişkiler olduğu belirlenmiştir. Bu bulgular, orta yaş ve üstü bireylerin psikolojik iyi oluşlarının ve sportif rekreasyonel aktivitelere ilişkin sağlık inançlarının, bu gruptaki bireylerin sağlıklı yaşam alışkanlıkları ve yaşam kalitelerini iyileştirme noktasında önemli bir gösterge olduğunu ortaya koymaktadır. Bu nedenle, özellikle orta yaş ve üzeri bireyler için düzenli spor aktivitelerinin teşvik edilmesi, psikolojik iyi oluşlarını artırmanın yanı sıra, sağlık inançlarının da güçlenmesine yardımcı olabilir.The aim of this study is to examine whether there is a significant relationship between psychological well-being and health beliefs regarding sports recreational activities and differences in terms of some socio-demographic characteristics in middle-aged and older individuals. This study is a quantitative research conducted using a relational survey model. The population of the study consists of middle-aged and older individuals (aged 45 and above), and the sample group comprises approximately 284 middle-aged and older individuals selected through simple random sampling. A personal information form developed by the researchers, the Psychological Well-Being Scale adapted into Turkish by Telef (2013) and the Health Belief Scale for Sports Recreational Activities developed by Ertüzün (2013) were used as data collection tools. The study found that middle-aged and older women had higher total psychological well-being scores and health belief scores related to sports recreational activities compared to male participants, individuals who did not smoke or drink alcohol had higher scores compared to those who reported smoking and drinking, individuals who engaged in regular exercise had higher scores compared to those who did not, individuals in the 45-49 age range had higher scores compared to those aged 55 and above, individuals with higher income had higher scores compared to those with middle and lower income, individuals with a graduate degree had higher scores compared to those with a primary school education, and individuals working in the public sector had higher psychological well-being and health belief scores related to sports recreational activities compared to pensioners. Additionally, a statistically significant moderate positive relationship was found between the total psychological well-being scores and the total and sub-dimension scores of health beliefs related to sports recreational activities among middle-aged and older individuals. These findings suggest that the psychological well-being and health beliefs related to sports recreational activities in middle-aged and older individuals are important indicators for improving healthy lifestyle habits and quality of life within this group. Therefore, promoting regular sports activities, especially for middle-aged and older individuals, can help improve their psychological well-being as well as strengthen their health beliefs.