Hastanede Yatan Hastalarda Beslenme Durumunun ve Malnütrisyon ile İlişkili Faktörlerin Değerlendirilmesi: Kesitsel Araştırma

Abstract

Amaç: Hastanede yatan hastalarda beslenme durumunun değer lendirilerek malnütrisyonun erken dönemde tespit edilmesi önem arz et mektedir. Bu çalışmada, hastanede yatan hastaların beslenme durumlarının ve malnütrisyonla ilişkili faktörlerin değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Gereç ve Yöntemler: Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sağlık Uygulama ve Araştırma Merkezi’nde yatan 19 yaş ve üzeri 581 hastada Eylül-Kasım 2024 tarihleri arasında yapılan bu çalışma kesitsel türde olup, örneklem se çiminde basit rastgele örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Hastalara demo grafik özellikleri, Nütrisyonel Risk Skoru-2002 (NRS-2002), besin tüketim kayıt formu ve antropometrik ölçümlerinin yer aldığı bir anket yüz yüze uygulanmıştır. Hastanın dosyasında mevcut olan biyokimyasal veriler (açlık kan glukozu, albümin, total protein, hemoglobin, hematokrit, alanin aminotransferaz, aspartat aminotransferaz, kreatinin) ve kan basıncı de ğerleri (sistolik ve diastolik) kaydedilmiştir. Beslenme Risk İndeksi [Nut rition Risk Index (NRI)] hesaplanmıştır. Verilerin istatistiksel analizi SPSS 21.0 programı kullanılarak yapılmış, p<0,05 istatistiksel olarak önemli kabul edilmiştir. Bulgular: Çalışmada, NRS-2002 ile belirlenen genel mal nütrisyon riski %22,4’tür. Malnütrisyon, yoğun bakımda (%100) ve he matoloji/onkoloji servislerinde (%50) yatan hastalarda en yüksek orandadır. Malnütrisyon riski olmayanlarla karşılaştırıldığında, malnütrisyon riski olan hastaların yaş ortalamasının daha yüksek; beden kitle indeksi (BKİ) değeri, enerji alımı, albümin, hemoglobin ve hematokrit düzeylerinin ise daha düşük olduğu belirlenmiştir (p<0,05). Malnütrisyon riski olan birey lerde NRI skoru daha düşük bulunmuştur (p<0,05). Kan albümin, hemog lobin ve hematokrit düzeyleri düşük olan hastalarda malnütrisyon riskinin (sırasıyla %32,1, %26,2 ve %26,1) normal veya yüksek olanlardan daha yüksek olduğu bulunmuştur (p<0,05). Sonuç: Yoğun bakım ve hemato loji/onkoloji hastalarında malnütrisyon riski yüksektir. Artan yaş, düşük enerji alımı, düşük BKİ, düşük albümin, hemoglobin ve hematokrit dü zeyleri malnütrisyon riskini artırabilir.