Hüzzam, Sabâ ve Uşşak Makamlarında Perde ve Aralık Anlayışı; Ankara İli Türk Müziği İcra Kurumlarında Görev Yapmakta Olan Kanun Sanatçıları Örneği

Abstract

'Hüzzam, Sabâ Ve Uşşak Makamlarında Perde Ve Aralık Anlayışı; Ankara Ili Türk Müziği İcrâ Kurumlarında Görev Yapmakta Olan Kanun Sanatçıları Örneği' isimli çalışmada; Ankara ilinde görev yapan kanun sanatçılarının Arel-Ezgi-Uzdilek ses sistemi ile Hüzzam, Sabâ, Uşşak makamlarındaki saz eseri ve taksim formundaki icrâlar karşılaştırılarak matematiksel verileri ortaya konmaya çalışılmıştır. Çalışmadaki analizler; taksim ve saz eseri formundaki kayıtlardan elde edilen verilerin sayma, sıralama, ortalama alma ve yüzde alma gibi istatistiksel metotlarla incelemeye dayalıdır. Makamsal icrâ seslerinin sayısal olarak ifade edilebilmesi mümkün olduğundan müzikal analizde istatistiksel yöntemler kullanılmıştır. Analiz programı olarak Java tabanında Bilge Miraç ATICI tarafından kodlanan MakamBox yazılım programı kullanılmış olup veriler Microsoft Excel programı ile işlenmiştir. Analiz sonrasında elde edilen verilerle de Arel-Ezgi-Uzdilek ses sistemi karşılaştırma yolu ile incelenerek sonuç elde edilmeye çalışılmıştır. Araştırmamızda Arel-Ezgi-Uzdilek ses sisteminde olmayan fakat icrâda olan 2, 3 komalık bemol ve diyezlerin kullanıldığı tespit edilmiştir. Taksim ve saz eseri formundaki icrâlarda Arel-Ezgi-Uzdilek sisteminden farklı perde-aralık kullanımlarının varlığı ortaya koyulmuştur. İcra-nazariyat uyuşmazlığı problemini ortaya koymak adına yapmış olduğumuz çalışmamız perde ve aralık anlayışının ne şekilde algılanarak kullanıldığını göstermesi açısından önem arz etmektedir. Çalışmamız sonunda; mevcut Türk müziği ses sisteminde var olmayan çeşitli perde ve aralık anlayışlarını tespit ederek; icrâ ile Arel-Ezgi-Uzdilek ses sistemi ve nazariyatındaki perde ve aralıkların daha iyi anlaşılabilmesi, usta-çırak ilişkisinin sonraki nesillere sağlıklı şekilde nazari olarak aktarılabilmesi için mevcut Türk müziği ses sisteminin güncellenerek yeniden ortaya koyulmasına ihtiyaç duyulduğu sonucuna ulaşılmıştır.In this study which named 'Understanding Of Pitch And Interval In Hüzzam, Sabâ And Uşşak Makams; The Case Of Kanun Artists Who Work In Turkish Music Performance Institutions In Ankara'; the improvisation performances and instrumental music of Kanun Players of Ankara in Hüzzam, Sabâ and Uşşak makams iwere compared to reveal the mathematical data with the usage of Arel-Ezgi-Uzdilek sound system. Analysis in the study; It is based on statistical methods such as counting, sorting, averaging and percentage taking of the data obtained from the records in the improvisation and the intrumental music form. Since it is possible to express the maqam play sounds numerically, statistical methods were used in musical analysis. MakamBox software program coded by Bilge Miraç ATICI into Java base was used as the analysis program and the data were processed with Microsoft Excel program. Arel-Ezgi-Uzdilek sound system was used to compare the data obtained after the analysis, by this way the results were tried to be obtained by comparison. In our study, it was found that 2, 3 coma flats and sharps used in execution were not used in theory. In the performances in the form of improvisation and instrumental music , the existence of different pitch-interval uses from the Arel-Ezgi-Uzdilek system has been demonstrated. Our work to conducted to show the problem of performance-theoretic mismatch is important in terms of demonstrating how the curtain and spacing concept is perceived and used. At the end of our study, by detecting various interval and pitch prints that do not exist in the Turkish music sound system; It is concluded that Turkish music sound system theory needs to be revised and reformed in order to better understand the pitch and intervals in Arel-Ezgi-Uzdilek sound system and theory, and to transfer the master-apprentice relationship in a healthy way after many years.