Klinik Nöbet Tutmanın Asistanların Uyku Kalitesi ve Anksiyete Düzeyleri Üzerine Etkisi

Abstract

Amaç: Hekimlik birçok meslekten çok daha yüksek stres seviyesine sahiptir. Bu çalışmadaki amaç, doktorların hem nöbet sonrası anksiyete düzeylerini ve uyku kalitelerini değerlendirmek hem de nöbet olmadığı günlerdeki anksiyete düzeyleri ve uyku kalitelerini karşılaştırma yaparak arada bir farklılaşma olup olmadığını belirlemektir. Gereç ve Yöntem: Samsun Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile Hekimliği Anabilim Dalında Aile Hekimliği asistanı olarak görev yapmakta olan doktorlar vaka (n=30) ve kontrol grubu (n=30) olarak ikiye ayrıldı. Her iki grup çalışmanın başında Beck Anksiyete Ölçeği (BAÖ) ve Pittsburgh Uyku Kalitesi Ölçeğini (PUKİ) doldurdular. Vaka grubu daha sonra çeşitli klinik bölümlerde en az 1 ay boyunca nöbet tutarken, kontrol grubundakiler ise rutin poliklinik hizmeti verdiler. Bu sürede her iki gruptaki katılımcılardan günlük uyku sürelerini kaydetmeleri istendi. Vaka ve kontrol grubundaki asistanlar bir ay sonra tekrar kontrol amaçlı Beck Anksiyete Ölçeği ve Pittsburgh Uyku Kalitesi Ölçeğini doldurdular. Her iki grubun anket sonuçları ve sosyodemografik verileri birbirleri ile karşılaştırıldı. Bulgular: Çalışmamızda nöbet tutan asistanların %70'i yani çok büyük bir kısmının uyku kalitesinin kötü olduğunu tespit ettik. Vaka grubu nöbet öncesi PUKİ puan ortalaması 4,73±2, nöbet sonrası PUKİ puan ortalaması 5,9±2,25 idi ve nöbet sonrası PUKİ puan ortalamasının nöbet öncesi PUKİ puan ortalamasından istatiksel olarak anlamlı derecede yüksek olduğu saptandı (p= 0,015). Vaka grubunda nöbet sonrası yapılan PUKİ'de bileşen 5 puan ortalamasının (1,23±0,43) nöbet öncesi yapılan bileşen 5 puan ortalamasından (0,97±0,41) istatiksel olarak anlamlı derecede yüksek olduğu saptandı (p= 0,021). Vaka grubunda nöbet sonrası yapılan PUKİ 1. ve 7. bileşenlerinin kontrol grubuna göre istatiksel olarak anlamlı derecede yüksek olduğu bulundu (sırayla p= 0,026, p= 0,030). Vaka grubunun BAÖ puan ortalamalarının nöbet öncesi ve sonrası dönemde istatiksel olarak benzer olduğu tespit edilse de nöbet sonrası asistanların %40'ında anksiyete tespit edildi. Vaka grubunda nöbet sonrası PUKİ puan ortalamasının 5 ve daha fazla nöbet tutanlarda (7,18±1,89) daha az nöbet tutanlara (5,16±2,14) kıyasla istatistiksel olarak anlamlı düzeyde artmış olduğu bulundu (p= 0,008). Sonuçlar: Çalışmamızdan elde edilen sonuçlar nöbet tutmanın uyku kalitesinde bozulmaya neden olduğunu göstermektedir. Nöbet tutmanın anksiyete düzeylerine etkisi açıklanamasa da çalışmamızdaki asistanlarda anksiyete prevelansı oldukça yüksek bulunmuştur. Asistan hekimlerin uyku kaliteleri ve ruhsal durumlarının iyileştirilmesi ile daha iyi uzmanlık eğitimi alabilmeleri ve sağlık hizmeti sunumunda daha yetkin olabilmeleri için çalışma düzeni ve çalışma koşullarındaki olumsuzlukların azaltılmasına yönelik düzenlemelerin gözden geçirilmesi gerektiği düşünülmektedir. Anahtar kelimeler: Pittsburgh Uyku Kalitesi İndeksi, Beck Anksiyete Ölçeği, Uyku Kalitesi, Anksiyete Düzeyi

Aim: Medicine has a much higher stress level than most professions. The purpose of this study is assess residents' both post-duty anxiety levels and sleep quality and to determine whether there is a variation by comparing anxiety levels and sleep qualities on days without duty. Materials and Methods: Doctors working as family medicine residents in Samsun Ondokuz Mayıs University Faculty of Medicine, Department of Family Medicine were divided into two groups as study (n = 30) and control group (n = 30). Both groups completed the Beck Anxiety Scale (BAI) and Pittsburgh Sleep Quality Scale (PSQI) at the beginning of the study. The study group kept on duty in various clinical departments for at least one month, while control group provided routine outpatient services. During this period, participants in both groups were asked to record their daily sleep times. The residents in the study and control groups again completed the Beck Anxiety Scale and Pittsburgh Sleep Quality Scale one month later. Scale results and sociodemographic data of groups were compared. Results: In our study, we found that 70% of the residents on duty, that is, the vast majority, had poor sleep quality. In the study group, the average PSQI score before duty was 4.73 ± 2, and the post-duty PSQI mean score was 5.9 ± 2.25, and the post-duty PSQI mean score was found to be statistically significantly higher than the pre-duty PSQI score average (p = 0.015). In the study group, it was found that the mean component 5 points (1.23 ± 0.43) in the PSQI performed after duty was statistically significantly higher than the component 5 points (0.97 ± 0.41) before the duty (p = 0.021). In the study group, it was found that the 1st and 7th components of PSQI after the duty were statistically significantly higher than the control group (p = 0.026, p = 0.030, respectively). Although it was determined that the mean BAI scores of the study group were statistically similar before and after the duty, anxiety was detected in 40% of the residents after the duty. In the study group, it was found that the mean PSQI score after the duty was statistically significantly higher in those who had 5 or more duty (7.18 ± 1.89) compared to those who had less duty (5.16 ± 2.14) (p = 0.008). Conclusion: The results obtained from our study show that being on duty causes deterioration in sleep quality. Although the effect of being on duty on anxiety levels could not be explained, the prevalence of anxiety was found to be quite high in residents in our study. It is thought that the regulations to reduce the negativities in working order and working conditions should be revised so that resident physicians can improve their sleep quality and mental state, receive better specialist training and become more competent in providing health services. Keywords: Pittsburgh Sleep Quality Index, Beck Anxiety Scale, Sleep Quality, Anxiety Level