Meleis'in Geçiş Kuramı'na Temellendirilen Hemşirelik Bakımının Primipar Kadınların Annelik Rol Performansı ve Ebeveyn Öz Yeterliklerine Etkisi

Abstract

Amaç: Bu araştırma Meleis'in Geçiş Kuramı'na temellendirilen hemşirelik bakımının primipar kadınların annelik rol performansı ve ebeveyn öz yeterliklerine etkisini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Yöntem: Bu araştırma randomize kontrollü deneysel tipte yürütülmüştür. Deney grubunda Meleis'in Geçiş Kuramı'na temellendirilen hemşirelik bakımının uygulandığı bu araştırma 49'u deney ve 50'si kontrol grubunda olmak üzere 99 primipar kadın ile tamamlanmıştır. Deney grubuna uygulanan hemşirelik bakımı 28.-32. gebelik haftasından başlayarak doğum sonu 4. aya kadar devam eden, doğum öncesi 4 ve doğum sonrası 4 olmak üzere 8 eğitim oturumu ve danışmanlıktan oluşmaktadır. Veriler Kişisel Bilgi Formu, Doğum Öncesi Annelik Beklentileri Ölçeği, Edinburgh Depresyon Ölçeği, Hemşirenin Varlığı Algıları Ölçeği, Yeni Bir Bebeğin Ebeveyni Olmak Ölçeği ve Ebeveyn Öz Yeterlik Ölçeği kullanılarak toplanmıştır. Verilerin analizinde t testi, ki-kare testi, Mann-Whitney U testi, regresyon analizi gibi analiz yöntemleri kullanılmıştır. Bulgular: Bu araştırmada deney grubuna uygulanan Meleis Geçiş Kuramı'na göre temellenen hemşirelik bakımı sonrası gruplara ve ölçüm zamanlarına göre, deney grubundaki primipar kadınların lehine puanları arasında annelik rolünden memnuniyeti, yaşam değişikliği algıları ve ebeveyn öz yeterlikleri arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık olduğu saptanmıştır (p<0.05). Ayrıca deney grubundaki primipar kadınların doğum öncesi gerçekçi olmayan olumsuz beklentileri ve depresyon risk düzeylerinin kontrol grubuna göre istatistiksel olarak daha düşük, hemşire varlığı algılarının ise kontrol grubuna göre istatistiksel olarak anlamlı şekilde daha yüksek olduğu bulunmuştur (p<0.05). Sonuç: Geçiş Kuramı'na temellendirilen hemşirelik bakımının primipar kadınlarda annelik rolünden duyulan memnuniyeti, ebeveyn öz yeterliklerini ve hemşirenin varlığı algısını artırdığı, doğum öncesi gerçekçi olmayan olumsuz annelik beklentilerini, depresyon risk düzeylerini ve yaşam değişiklikleri algılarını azalttığı saptanmıştır. Meleis Geçiş Kuramı'nın primipar kadınlarda anneliğe sağlıklı geçişleri desteklemede hemşireler tarafından kullanılması önerilmektedir. Anahtar Sözcükler: Anneliğe geçiş, Annelik rol performansı, Hemşirelik bakımı, Ebeveyn öz yeterlik, Meleis Geçiş Kuramı, Primipar.Aim: The aim of this study is to determine effect of nursing care based on Meleis' Transition Theory on the maternal role performance and parental self-efficacy of primiparous women. Materials and Methods: This study was conducted as a randomized controlled experimental type. This research, in which nursing care based on Meleis's Transition Theory was applied in the experimental group, was completed with 99 primiparous women, 49 in the experimental group and 50 in the control group. Nursing care applied to the experimental group was carried out between 28th and 32nd. It consists of 8 training sessions and counseling, 4 before birth and 4 after birth, starting from the week of pregnancy and continuing until the 4th month after birth. Data were collected using the Personal Information Form, Prenatal Maternity Expectations Scale, Edinburgh Depression Scale, Nurse's Presence Perceptions Scale, Being the Parent of a New Baby Scale and Parental Self-Efficacy Scale. Analysis methods such as t test, chi-square test, Mann-Whitney U test and regression analysis were used to analyze the data. Results: In this study, according to the groups and measurement times after nursing care based on the Meleis Transition Theory applied to the experimental group, it was determined that there was a statistically significant difference between the scores in favor of the primiparous women in the experimental group, satisfaction with the maternal role, perceptions of life change and parental self-efficacy (p<0.05). In addition, it was found that the unrealistic negative expectations and depression risk levels of primiparous women in the experimental group before birth were statistically lower than the control group, and their perception of nurse presence was statistically significantly higher than the control group (p<0.05). Conclusion: It has been determined that nursing care based on Transition Theory increases satisfaction with the maternal role, parental self-efficacy and the perception of the nurse's presence in primiparous women, and reduces unrealistic negative maternal expectations before birth, depression risk levels and perceptions of life changes. Meleis Transition Theory is recommended to be used by nurses to support healthy transitions to motherhood in primiparous women. Keywords: Maternity role performance, Meleis Transition Theory, Nursing care, Parental self-efficacy, Primiparous, Transition to motherhood.