Farklı Arazi Kullanımları Altındaki Toprakların Verimlilik İndekslerinin Belirlenmesi ve Cbs Yardımı İle Dağılım Haritalarının Oluşturulması

Abstract

Bu çalışma; Ege Bölgesi'nin Gediz Havzası içerisinde yer alan yaklaşık 16.64 km2 alan kaplayan Ilıcak ve Kum Çayı iki bitişik mikro havzada yürütülmüştür. İnceleme alanında dağılım gösteren arazi kaynaklarının, enterpolasyon yöntemleri ve Coğrafi Bilgi Sistemi teknikleri kullanarak toprak verimlilik değişkenlikleri toprak verimlilik modeli yardımıyla araştırılmış ve dağılım haritaları oluşturulmuştur. Çalışmada ilk olarak toprak verimliliğini belirlemek amacıyla Toprak Verimlilik İndeksi (Soil Fertility Index-SFI) modelinde yer alan 15 parametre (fiziksel, kimyasal toprak özellikleri ve bitki besin elementleri) yüzey (0-30 cm) ve yüzey altı (30-60 cm) olmak üzere her iki toprak derinliğinde belirlenmiştir. Her bir toprak örnekleme noktasının SFI değerinin belirlenebilmesi için ele alınan tüm faktörlerin oransal değerleri kullanılmış ve parametrik yaklaşım yoluyla toprak verimliliği hesaplanmıştır. Bu aşamadan sonra enterpolasyon yöntemleri ve Coğrafi Bilgi Sistemi teknikleri kullanarak toprak verimlilik dağılımları ve haritalama işlemleri yapılmıştır. Araştırma sonucunda elde edilen bulgulara göre; çalışma alanının yüzey (0-30 cm) topraklarının toprak verimliliği değerlendirildiğinde yüzey topraklarında toplam alanın % 58.0'nin iyi (S1) veya orta düzeyde verimli (S2) toprağa sahipken, % 30.70'i az verimli (S3) toprağa sahiptir. Sadece çok küçük bir alan (% 11.30) zayıf verimlilikte (N) toprağa sahiptir. Yüzey altı (30-60 cm) topraklarında toplam alanın yaklaşık % 50.0'nin iyi (S1) veya orta düzeyde verimli (S2) toprağa sahipken, % 23.8'i az verimli (S3) toprağa sahiptir. Alanın % 27.80'nin zayıf verimlilik (N) toprağa sahip olduğu belirlenmiştir. Ayrıca çalışma alanın arazi kullanımı-arazi örtüsü dağılımının belirlenmesi amacıyla CORINE arazi kullanımı ve arazi örtü sınıflaması yapılmıştır.

This study; The Ilıcak and Kum Stream, which covers an area of 16.64 km2 in the Gediz Basin of the Aegean Region, was conducted in two adjacent micro basins. Soil productivity changes of land resources were investigated and distributed maps were created by using the soil fertility model by means of geostatistical program and Geographic Information System techniques in the study area. In the study, 15 parameters (physical, chemical and productivity soil properties) in the Soil Fertility Index (SFI) model were determined at both soil depths (0-30 cm) and sub-surface (30+cm) to estimate soil fertility. The proportional values of all the factors considered for determining the soil fertility index (SFI) value of each soil sampling point were used and the soil fertility was calculated through a parametric approach. After this step, soil fertility distributions and mapping processes were carried out using interpolation metods and Geographic Information System (GIS) techniques. 58% of the total area has good (S1) and moderately fertile (S2) soil and 30.70 % (S3) of the study area's soil is poor fertile soil when the soil fertility of the surface area of the study area is evaluated. Only a very small area (11.30 %) has non fertile (N) soil. Approximately 50.0 % of the total area has good (S1) or moderately fertile (S2) soil and 23.80 % has less fertile (S3) soil in subsurface (30-60 cm) soil. It was determined that 27.80 % of the area non fertile (N) soil. In addition, CORINE land use and land cover classification were performed in order to determine land use-land cover distribution of the study area.