Hemşirelerin Spiritüel Bakım Algılarının Ölüme ve Ölüme Yaklaşmakta Olan Hastalara Bakım Verme Tutumları Üzerine Etkisi

Abstract

Amaç: Bu araştırma hemşirelerin spiritüel bakım algılarının, ölüme ve ölüme yaklaşmakta olan hastalara bakım verme tutumları üzerine etkisini belirlemek amacıyla planlanmıştır. Materyal ve Metot: Tanımlayıcı ve ilişki arayıcı olarak planlanan bu araştırma 28/07/2021-30/03/2023 tarihleri arasında Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sağlık Uygulama ve Araştırma Merkezi Hastanesi'nde yürütüldü. Bu çalışmada nicel ve nitel araştırma yöntemlerinin birlikte kullanıldığı iç içe karma desenden yararlanıldı. Araştırmanın nicel araştırma örneklemini 383, nitel araştırma örneklemini 12 hemşire oluşturdu. Nicel veriler Hemşireleri Tanıtıcı Bilgi Formu, Maneviyat ve Manevi Bakım Dereceleme Ölçeği (MMBDÖ), Manevi Destek Algısı Tespit Ölçeği (MDATÖ), Frommelt Ölmekte Olan Bireye Bakım Vermeye İlişkin Tutum Ölçeği (FATCOD) ve Ölüme İlişkin Tutum Profili Ölçeği (DAP-R); nitel veriler ise yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılarak toplandı. Nicel verilerin analizinde IBM SPSS V23.0 programından, nitel verilerin analizinde MAXQDA 22 programından yararlanıldı. Bulgular: MMBDÖ toplam puan ortalaması 3,4±0,5; MDATÖ toplam puan ortalaması 47,1±10,5; FATCOD toplam puan ortalaması 100,2±9,6; DAP-R Ölüm Korkusu, Ölümden Kaçınma, Tarafsız Kabullenme, Kabul Edici Yaklaşım, Ölümü Kabullenmeme alt boyut puan ortalamaları sırasıyla 4,3±1,1, 4,1±1,2, 5,5±0,9, 4,9±1,0, 3,9±1,5 olarak belirlendi. MMBDÖ toplam puan ortalaması ile MDATÖ toplam puan ortalaması arasında pozitif yönlü orta şiddette bir ilişki bulundu (r=0,421; p<0,001). MMBDÖ toplam puan ortalaması ile FATCOD toplam puan ortalaması arasında pozitif yönlü çok zayıf bir ilişki saptandı (r=0,154; p=0,003). FATCOD toplam puan ortalaması ile MDATÖ toplam puan ortalaması arasında pozitif yönlü zayıf bir ilişki belirlendi (r=0,326; p<0,001). DAP-R Tarafsız Kabullenme alt boyut puan ortalaması ile MMBDÖ toplam puan ortalaması arasında pozitif yönlü zayıf bir ilişki saptandı (r=0,233; p<0,001). FATCOD toplam puan ortalaması ile DAP-R Tarafsız Kabullenme alt boyut puan ortalaması arasında pozitif yönlü zayıf bir ilişki belirlendi (r=0,285; p<0,001). Nitel verilerin analizi sonucunda yedi tema ve otuz bir alt tema saptandı. Sonuç: Bu araştırmada hemşirelerin spiritüel bakım algılarının, ölüme ve ölüme yaklaşmakta olan hastalara bakım verme tutumlarını etkileyen önemli bir yordayıcı olduğu söylenebilir.Purpose: This study was planned to determine the impact of spiritual care perception of nurses on their attitudes toward death and care of the dying patients. Materials and Methods: The present study which was planned as a descriptive correlational study was conducted at Ondokuz Mayıs University Healthcare Practices and Research Center Hospital between 28/07/2021 and 30/03/2023. The study used a nested mixed design which uses qualitative and quantitative research methods together. The quantitative research sample of the study comprised 383 nurses and the qualitative research sample comprised 12 nurses. The quantitative data were collected using Nurses Introductory Information Form, Spirituality and Spiritual Care Grading Scale (SSCGS), Spiritual Support Perception Determination Scale (SSPDS), Frommelt Attitude Toward Care of the Dying (FATCOD) and Death Attitude Profile Scale (DAP-R). The qualitative data were collected using a semi-structured interview form. In analysis of the quantitative data, the IBM SPSS V23.0 program was used. In analysis of the qualitative data, the MAXQDA 22 program was used. Findings: It was determined that the mean total SSCGS score was 3.4±0.5, the mean total SSPDS score was 47.1±10.5 and the mean total FATCOD score was 100.2±9.6. The mean total scores were found to be 4.3±1.1, 4.1±1.2, 5.5±0.9, 4.9±1.0 and 3.9±1.5 for the Fear of Death, Avoiding Death, Objective Acceptance, Acceptive Approach and Denial of Death subscales of DAP-R, respectively. It was determined that there was a moderate correlation between the mean total SSCGS score and the mean total SSPDS score in a positive direction (r=0.421, p<0.001). It was determined that there was a weak correlation between the mean total SSCGS score and the mean FATCOD score in a positive direction (r=0.154, p=0.003). It was determined that there was a weak correlation between the mean total FATCOD score and the mean total SSPDS score in a positive direction (r=0.326, p<0.001). It was determined that there was a weak correlation between the mean DAP-R Objective Acceptance subscale score and the mean total SSCGS score in a positive direction (r=0.233, p<0.001). It was determined that there was a weak correlation between the mean total FATCOD score and the mean DAP-R Objective Acceptance subscale score in a positive direction (r=0.285, p<0.001). As a result of the analysis of the qualitative data, seven themes and thirty-one subthemes were determined. Conclusion: It is possible to state that spiritual care perception of the nurses in the present study was a significant predictor affecting their attitudes toward death and care of the dying patients.