Web Tabanlı Uygulanan Filial Terapinin Kanser Tanısı Almış Çocukların Ebeveynlerinde Ebeveyn Rolüne İlişkin Kendilik Algısı Üzerine Etkisi

Abstract

Amaç: Bu çalışmanın amacı, web tabanlı uygulanan filial terapinin kanser tanısı almış çocukların ebeveynlerinde ebeveyn rolüne ilişkin kendilik algısı üzerine etkisi belirlemektir. Materyal ve Metot: Randomize kontrollü tipte olan bu araştırma 12.07.2024-12.12.2024 tarihleri arasında Samsun Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Çocuk Hastalıkları Hastanesi'ne başvuran, çalışmanın dahil edilme kriterlerine uyan, çalışmaya katılmaya gönüllü olan 60 kanser tanısı almış çocuğun ebeveyni ile gerçekleştirilmiştir. Araştırma randomizasyon ile deney ve kontrol grubu olmak üzere iki gruba ayrılmıştır. Deney grubuna filial terapi uygulanırken, kontrol grubuna bir uygulama yapılmamıştır. Araştırmanın örneklem büyüklüğü, Power analizinde R v3.6.1 programı ile her iki grup için minimum 30 katılımcı olarak belirlenmiştir. Gerekli izinler alındıktan sonra onamları alınan ebeveynlerin ön testleri yapılmış, ardından deney grubunu oluşturan ebeveynlere filial terapisi uygulanmıştır. Deney grubundaki ebeveynlerin son oturumu tamamlandıktan sonra tüm katılımcıların son test ölçümleri yapılmıştır. Araştırmanın verileri; Sosyodemografik Bilgi Formu ve Ebeveyn Rolüne İlişkin Kendilik Algısı Ölçeğinin yeterlilik, rol duyumu, yatırım ve rol dengelemesi alt boyutlarına ait ölçek soruları ile toplanmıştır. Verilerin istatistiksel analizinde; Çarpıklık katsayısı, Basıklık katsayısı, Yüzdelik dağılımı, Frekans dağılımı, Ki-kare testi, Fisher-Freeman-Halton testi, Fisher's Exact testi, Bağımsız gruplar t testi, Karışık ölçümler için iki faktörlü ANOVA, Sphericity Assumed Testi, Pillai's Trace Testi kullanılmıştır. Bulgular: Sontest ölçümlerinde deney ve kontrol grubundaki ebeveynlerin Ebeveyn Rolüne İlişkin Kendilik Algısı Ölçeği tüm alt ölçek puan ortalamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık bulunmuştur (p<0.05). Deney grubundaki ebeveynlerin Yeterlilik, Rol Doyumu, Yatırım ve Rol Dengelemesi alt ölçek puanları kontrol grubundan anlamlı şekilde yüksek olduğu bulunmuştur. Araştırmada deney grubundaki ebeveynlere uygulanan web tabanlı filial terapi müdahalesinin etkisi değerlendirilmiş olup Ebeveyn Rolüne İlişkin Kendilik Algısı Ölçeği Alt Ölçeklerinden; Yeterlilik Alt Ölçeği (η2=0.539), Rol Doyumu Alt Ölçeği (η2=0.277), Yatırım Alt Ölçeği (η2=0.566), Rol Dengeleme Alt Ölçeği (η2=0.553) puanları arasındaki farkın anlamlı ve geniş bir etki düzeyine sahip olduğu belirlenmiştir. Sonuç: Web tabanlı uygulanan filial terapinin kanser tanısı almış çocukların ebeveynlerinde ebeveyn rolüne ilişkin kendilik algısı üzerinde tüm alt boyutlarında olumlu etkisinin olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Anahtar Sözcükler: Filial Terapi, Kanser, Ebeveyn Rolleri, Kendilik Algısı

Aim: The aim of this study was to determine the effect of web-based filial therapy on the self-perception of the parental role of parents of children diagnosed with cancer. Material and Method: This randomized controlled study was conducted with the parents of 60 children diagnosed with cancer who were admitted to Samsun Ondokuz Mayıs University Medical Faculty Hospital Children's Diseases Hospital between 12.07.2024 and 12.12.2024, met the study inclusion criteria, and voluntarily agreed to participate in the study. The study was divided into two groups, experimental and control groups, by randomization method. While filial therapy was applied to the experimental group, no application was made to the control group. The sample size of the study was determined as a minimum of 30 participants for both groups using the R v3.6.1 program in the power analysis. After obtaining the necessary permissions, preliminary tests were conducted on the parents who gave their consent, and then contact tracing therapy was applied to the parents who formed the experimental group. After determining the final characteristics of the experimental groups, post-test measurements were made in all sections. The data of the study were collected using the Sociodemographic Information Form and the Parental Role Self-Perception Scale's questions regarding the competence, role sense, investment and role balancing sub-dimensions. In the statistical analysis of the data, skewness coefficient, kurtosis coefficient, percentage distribution, frequency distribution, chi-square test, Fisher-Freeman-Halton test, Fisher's Exact test, independent groups t test, two-factor ANOVA for mixed measurements, sphericity assumption test, Pillai's trace test were used. Findings: In the post-test measurements, a statistically significant difference was found between the mean scores of the parents in the experimental and control groups on all subscales of the Parental Role Self-Perception Scale (p<0.05). It was found that the Competence, Role Satisfaction, Investment and Role Balancing subscale scores of the parents in the experimental group were significantly higher than those of the parents in the control group. In the study, the effect of the web-based filial therapy intervention applied to the parents in the experimental group was evaluated and it was determined that the difference between the scores of the Competence Subscale (η2=0.539), Role Satisfaction Subscale (η2=0.277), Investment Subscale (η2=0.566) and Role Balancing Subscale (η2=0.553) of the Parental Role Self-Perception Scale was significant and had a large effect level. Conclusion: It was concluded that web-based contact tracing therapy had a positive effect on all sub-dimensions of self-perception regarding the parental role of parents of children diagnosed with cancer. Keywords: Filial Therapy, Cancer, Parenteral Role, Self-Perception