Kırklareli ve Tekirdağ'daki Klâsik Dönem Osmanlı Camileri

Abstract

Kırklareli ve Tekirdağ'daki Klasik Dönem Osmanlı Camileri adlı bu çalışmada; Kırklareli ve Tekirdağ il merkezi ve ilçelerinde yer alan camiler incelenmiştir. Bu yapıların bazıları daha önceden mimari açıdan yüzeysel olarak incelenmişse de, büyük bölümü hakkında detaylı bir araştırma yapılmamıştır. Mevcut yapıların bir kısmı ise, zaman zaman bilinçsizce yapılan onarımlara maruz kalmıştır. Kırklareli ve Tekirdağ'daki Klasik Dönem Osmanlı Camileri adlı çalışma, dört ana bölümden oluşmaktadır. I. Bölümde, 'Giriş' başlığı altında; Araştırmanın Problemi, Amacı ve Önemi, Kapsamı ve Yöntemi, Kırklareli ve Tekirdağ'ın Coğrafyası ve Tarihi üzerinde durulmuştur. II. Bölümde Osmanlı Klâsik Dönem Cami Mimarisi hakkında bilgi verilmiştir. III. Bölümde 'Kırklareli ve Tekirdağ'daki Klasik Dönem Osmanlı Camileri' başlığı altında; Kırklareli ve Tekirdağ il ve ilçelerinde bulunan ve Klasik Dönem Osmanlı döneminde inşa edilmiş günümüze ulaşabilen ondört adet cami tanıtılmıştır. Katalog bölümünde ondört adet caminin plân ve mimarisi, malzeme, teknik özellikleri, süslemesi ve yapılan onarımlardan bahsedilmiştir. Eserlerin ayrıntılı tanımları yapılarak plan ve fotoğraflarla desteklenmiştir. III. Bölümde 'Karşılaştırma ve Değerlendirme' başlığı altında camiler, Malzeme, Plan, Yapı Elemanları, Süsleme ve Sanatkâr olmak üzere 5 bölümde incelenmiştir. Bu bölümde eserlerin analizi yapılarak ortak sonuçlar elde edilmeye çalışılmıştır.'Sonuç' kısmında, Kırklareli ve Tekirdağ'daki Klasik Dönem Osmanlı camilerinin, Türk Sanatı ve Mimarlık tarihi açısından sahip oldukları önem vurgulanarak, senteze ulaşılmıştır. Araştırmanın konusunun belirlenmesindeki en önemli etken Osmanlı mimarisine ve süslemesine duyduğumuz ilgidir. Yapılan araştırmalar neticesinde mevcut çalışmamızı kapsayan eserlerin daha önceden detaylı olarak çalışılmamış olması sebebiyle bu eşsiz eserlerin Türk İslâm Sanatları literatürüne kazandırılması amaçlanmıştır. Bu çalışma ile Kırklareli ve Tekirdağ'daki Klasik Dönem Osmanlı Camileri bütüncül bir yaklaşımla ele alınmış ve araştırmacıların istifadesine sunulmuştur. Çalışmış olduğumuz yapılardan hareketle sonuç olarak; aslına uygun yapılmayan restorasyonların kayıt altına alınması mimari yapıların özgünlüğünü kaybetmemesi, tarihin ve sanatın korunması ve gelecek nesillere özgün bir biçimde aktarılması açısından önem arzetmektedir. Kırklareli ve Tekirdağ yöresindeki Türk sanatı hakkında bilgi veren kaynaklar; Mehmet Tuncel'in 'Babaeski, Kırklareli, Tekirdağ Camileri', Hikmet Çevik'in 'Tekirdağ Tarihi Araştırmaları' ve 'Tekirdağ Müzesine Doğru' adlı eserleri, Oktay Aslanapa'nın 'Osmanlı Devri Mimarisi' ve 'Türk Sanatı' kitapları Doğan Kuban'ın 'Osmanlı Mimarisi', Abdullah Kuran'ın 'Mimar Sinan' isimli eseri yararlanılan önemli kaynaklardan birkaçıdır. Bu kaynakların dışında erken Osmanlı ve Klâsik Osmanlı dönemi mimari eserleri hakkında yazılmış kaynaklar, ansiklopediler, Serap Ayhan'ın 'Tekirdağ ve İlçelerindeki Türk Devri Yapıları', Şeniz Özyurt'un 'Lüleburgaz Sokullu Mehmet Paşa Külliyesi', Mehmet Altuntaş'ın 'Kırklareli Devri Türk Yapıları' isimli eserleri günümüze ulaşabilen ya da ulaşamayan mimari eserler hakkında bilgi vermeleri açısından önem taşımaktadırlar. Anahtar Sözcükler: Türk, Sanat, Cami, Mimari, Süsleme, Tarih.

In this study, called classical period Ottoman Mosques in Kırklareli and Tekirdağ, Kırklareli and Tekirdağ, mosques in Kırklareli and Tekirdag province and districts were examined. Although some of these structures have been examined superficially, most of them have not been examined in detail. Some of the existing structures have exposed to restoration occasionally which have been made unconsciously. Work that called Classical Ottoman Mosques in Kırklareli and Tekirdağ consists of four main sections. In the first part, under the heading 'Introduction'; the problem, purpose and importance of research method, content and method topics, Kırklareli and Tekirdağ geography and history were emphasized. In the second part; it was given information about classical period Ottoman Mosque Architecture. In the third part; under the title 'Classic Ottoman Mosques in Kırklareli and Tekirdağ'; Fourteen Mosques, which were build in Classical Period of Ottoman in Kırklareli and Tekirdag, were introduced. These fourteen mosques' plans, architecture, equipment, technical specifications, decoration and restorations were referred in catalogue part. A detailed description of the Works performed supported with photographs and plans. In III. Section under the heading 'comparisonand evaluation', mosques were examined in five parts as material, plan, structural elements, decoration and artist. In this part, it was tried to obtain common results by analyzing the works. In the'Conclusion' section, classical period Ottoman Mosques in Kırklareli and Tekirdağ was emphasized in terms of the importance of Turkish Art and Architecture. The most important factor in determining the subject of the research is our interest in Ottoman Architecture and decoration. As a result of the research, it is aimed to bring these unique works into the Turkish Islamic Art Literature since the works covering our current work have not been studied in detail beforehand. In this study, the Classical Period Ottoman Mosques in Kırklareli and Tekirdag were handled with a holistic approach and presented for benefit of the researchers. As a result of the structures we have studied; It is important to record the restorations that are not made in accordance with the originality in terms of preserving the originality of the architectural structures, preserving the history and art and transmitting them to future generations in a unique way. Sources that provide information about Turkish art in Kırklareli and Tekirdağ region; Mehmet Tuncel's 'Babaeski, Kırklareli, Tekirdağ Mosques', Hikmet Çevik's 'Tekirdağ Historical Researches' and 'Toward to Tekirdag Museum', Oktay Aslanapa's 'Ottoman Period Architecture' and 'Turkish Art' books, Dogan Kuban's 'Ottoman Architecture', Abdullah Kuran's 'Architect Sinan' works are some of the important sources utilized. Apart from these sources, sources written about early Ottoman and classical Ottoman architectural works, encyclopedias, Serap Ayhan's 'Turkish Age Structures in Tekirdağ and Districts', Şeniz Özyurt's 'Lüleburgaz Sokullu Mehmet Pasha Complex', Mehmet Altuntaş's 'Kırklareli Era Turkish Structures' are important in terms of providing information about architectural works that can or may not survive. Keywords: Turkısh, Art, Mosque, Architectural, Ornament, History.