Rize – İkizdere ve Çamlıhemşin Yüzey Araştırmaları

Abstract

Rize, Karadeniz’in doğusundaki stratejik konumuyla birçok medeniyete ve kültüre bünyesinde yaşatmıştır. Bölgenin bu önemine rağmen tarihî ve arkeolojik sistematik ilk araştırmalar 1990’lara aittir. Birkaç sezon devam eden bu çalışma Rize’nin tarihsel geçmişinin zenginliğini göstermesi bakımından oldukça önemlidir. Bu zenginliği daha detaylı araştırmak, tarihî ve arkeolojisini aydınlatmak için Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın izinleriyle 2022 yılından itibaren Rize İli İkizdere, Çamlıhemşin ve Hemşin İlçelerinde yüzey araştırmaları yürütülmüştür. Bu yazı ile 2023 yılı İkizdere ve Çamlıhemşin ilçelerindeki tespitlerin genel bir değerlendirmesi yapılmaya çalışılmıştır. Çalışmaların İkizdere’deki bölümünde Çağrankaya, Çarşı, Gündoğdu, Güney, Kirazlı, Yeşilyurt, Zafer Mahalleri ile Ayvalık, Bayır, Cevizlik, Demirkapı, Güneyce, Gürdere, Ihlamur, Ilıcaköy, Şimşirli, Tulumpınar, Yağcılar, Yeralma köyleri ve yaylalarında incelemelerde bulunulmuştur. Çamlıhemşin’deki bölümde ise Sıraköy, Ortaklar, Yazlık, Mollaveyis (Ülkü), Şenköy, Meydan, Şenyuva, Yolkıyı, Yaylaköy ve Ortan Köyleri ile yaylarında incelemelerde bulunulmuştur. Araştırma sonucu Çikares Yerleşimi, Tekneler Yerleşimi, Yumurtadağ Obsidiyen Merkezi, Kale-i Bala, Kale-i Zir, Güneyce Köprüsü, Andulli Köprüsü, Şebek Köprüsü, Ortanköy (Goboş) Köprüsü, Çilanç Köprüsü, Şenyuva (Çinçiva) Köprüsü, Trovit Yaylası Taş Yol, Yağcılar Tarihî Evleri, Başyayla Tasvirleri, Numanoğlu Konağı ve Tasvirleri, Çolağan Mevkii Tasvirleri, Karmik Yaylası Tasvirleri, Trovit Yaylası Tasvirleri, Kozizoğlu Konağı ve Tasvirleri, Mollanç Behlül Konağı ve Tasvirleri, Kürdoğlu Konağı ve Tasvirleri, Meydan Köyü Tasvirleri, Güneyce Hacı Şeyh Camii, Şimşirli Köyü Orta Mahalle Camii, Yağcılar Köyü Konak Camii, Kurusaha Camii, Şenköy Camii gibi merkezler tespit edilmiştir. Bu yazıyla, ilk kez tanıtımı yapılan bu merkezler hakkındaki incelemelerin bölge tarihi ve arkeolojisine oldukça önemli katkılar yapacağı düşünülmektedir.