İlkokul Öğrencilerinin Erime ve Çözünme Kavramlarına Yönelik Bilgi Yapılarının Kavramsal Değişim Teorilerine Göre Analizi

Abstract

Bilgi yapıları bireylerin ilgili kavrama sahip olup olmama durumu, kavramı nasıl yapılandırdığı, kavram hakkında yanılgıların varlığı veya yokluğu hakkında bilgi verir. Kavramsal değişim teorilerine göre bu bilgi yapılarını incelenip bu doğrultuda eğitim ve öğretim süreci planlanması anlamlı öğrenmeye katkıda bulunabilir. Bu amaçla bu araştırmada çözünme ve erime kavramlarına yönelik öğrencilerin bilgi yapıları incelenmiştir. Araştırma Marmara Bölgesi'nde yer alan bir büyükşehirin bir ilçesinde 2021-2022 eğitim ve öğretim yılında dördüncü sınıfa devam eden 230 öğrencinin katılımı ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmada karma araştırma yöntemi kullanılmıştır. Araştırmada veriler görüşme formu, kişisel bilgiler formu ve bilgi yapısı testinden elde edilmiştir. Verilerin analizinde içerik analizi ve kay-kare bağımsızlık testi kullanılmıştır. Araştırma sonuçları şunlardır: Öğrencilerden elde edilen bulgular doğrultusunda öğrencilerin çözünme kavramı, hacim-çözünme ilişkisi, kütle–çözünme ilişkisi, çözünme-maddenin hali ilişkisi, erime kavramı, kütle–erime ilişkisine yönelik bilgi yapılarında tutarsızlık saptanmıştır. Öğrencilerin çözünme hızı-sıcaklık ilişkisi, çözünme hızı–tanecik boyutu, çözünme hızı-çözünen miktarı, çözünme hızı-çözücü miktarı, hacim-erime ilişkisine yönelik bilgi yapılarında tutarlılık gözlenmiştir. Öğrencilerin cinsiyetleri, akademik başarı, ekonomik düzey, anne ve babasının eğitim düzeyi değişkenleri ile erime ve çözünme kavramlarına ilişkin bilgi yapıları arasında yapılan analizler sonucunda anlamlı bir ilişki bulunamamıştır. Fen bilimleri dersine ait diğer kavramlara yönelik bu tür karma araştırmaların yapılması yönünde öneride bulunulmuştur.Knowledge structures provide information about whether individuals have the relevant concept, how they structure the concept, and the presence or absence of misconceptions about the concept. According to conceptual change theories, examining these knowledge structures and planning the education and training process in this direction can contribute to meaningful learning. For this purpose, in this study, students' knowledge structures about the concepts of dissolution and melting were examined. The research was carried out in a district of a metropolitan city in the Marmara Region with the participation of 230 fourth grade students in the 2021-2022 academic year. Mixed research method was used in the research. In the research, the data were obtained from the interview form, personal information form and knowledge structure test. Content analysis and chi-square independence test were used in the analysis of the data. The research results are: Inconsistencies were found in the students' knowledge structures regarding the concept of dissolution, the volume-dissolution relationship, the mass-dissolution relationship, the dissolution-matter state relationship, the concept of melting, and the mass-melting relationship. Consistency was observed in the knowledge structures of the students regarding the dissolution rate-temperature relationship, dissolution rate-particle size, dissolution rate-solute amount, dissolution rate-solvent amount, volume-dissolution relationship. As a result of the analyzes made between the variables of students gender, academic achievement, economic level, education level of their parents and the concepts of melting and dissolution, no significant relationship was found. It has been suggested that such mixed researches should be carried out for other concepts belonging to the science lesson.