Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yoları Kapsamında Ticari Uyuşmazlıklarda Dava Şartı Arabuluculuk

Abstract

Teknoloji, sanayi, ulaşım ve ticaretin gelişmesi ile birlikte insanlar arasındaki ulusal ve uluslararası ilişkiler artarak çeşitlenmiştir. Bu sebeple bu ilişkilerden doğan uyuşmazlıklar da artmakla birlikte karmaşıklaşarak mahkemelerin iş yükünü artırmıştır. Devlet yargısının usul kuralları çerçevesinde belirli sınırlar dâhilinde kalması da yargılamaların daha uzun sürmesine, maddi-manevi kayıplara neden olmasına sebep olmuş ve devlet yargısı ilişkilerin yapısına uygun çözümlerin ortaya çıkmasını sağlayamamıştır. Bütün bu durumlar devlet yargısına alternatif çözüm yollarına yönelimi dünyada ve Türkiye'de artırmıştır. Zamanla alternatif yollar geleneksel yöntem olmaktan çıkmış belli kurumsal yapılara dönüşmüştür. Türkiye'de de bu bağlamda Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu ve Yönetmeliği yürürlüğe konulmuş, mevzuat çalışmaları ile alternatif çözüm yollarının en yaygın türlerinden birisi olan arabuluculuk kurumuna ilişkin geniş düzenlemeler yapılmıştır. Bu hükümlerle, taraflar uyuşmazlıklarını ihtiyari arabuluculuk yolu ile çözümleseler de arabuluculuk kurumundan beklenilen fayda ve arabuluculuğun toplumda yaygınlaşması beklentisi karşılanamamıştır. Bu nedenler ve sözü edilen amaçlar için öncelikle iş hukukundan kaynaklanan bazı uyuşmazlıklarda daha sonra ise ticari uyuşmazlıklarda arabulucuya başvuru zorunlu hale getirilerek dava şartı arabuluculuk kurumu hukukumuzda yerini almıştır. Bu çalışma ile dava şartı arabuluculuk hükümleri ve kurumun ticari uyuşmazlıklardaki özel görünümleri incelenmiştir. Anahtar Sözcükler: Alternatif uyuşmazlık çözümü, arabuluculuk, dava şartı arabuluculuk, ticari uyuşmazlık.

National and international relations among people have increased and diversified as well since technology, industry, transportationand trade developed. For this reason, the disputes arising from these relationships have also increased the workload of the complex courts. State judiciary remaining in of certain borders in frame of procedural rules has also resulted in judgement taking longer and material and moral damages and could not ensure solutions to emerge which are appropriate to structure of relations. All these conditions have increased the tendency to dispute resolution methods alternative to state judiciary in our country and the world. In time, alternative methods have converted into certain institutional structures by being no longer traditional methods. In Türkiye, in this context, wide regulations have been made regarding mediation institution which is one of the most methods in prevailing alternative resolution methods with the Mediation on Civil Disputes Act taking into effect. The benefit wanted from the mediation institution and the expectation for the mediation to spread in the community could not met even though parties resolve their disputes by optional mediation method with these provisions. Mediation institution as a cause of action has taken its place in our law system for these reasons and aims mentioned by resorting to mediation being made compulsory primarily on some disputes arising from labour law, subsequently on commercial disputes . In this study, the provisions of mediation which is a cause of action and the special appearances of this institution on commercial disputes have been examined. Keywords: Alternative dispute resolution, mediation, cause of action mediation, commercial dispute.