Xıx. Yüzyılın İlk Yarısında Havza Kazası'nın Demografik Yapısı

Abstract

Yaklaşık 600 yıl dünya siyasetinde varlığını sürdüren Osmanlı Devleti, bu uzun ömrünü uyguladığı askeri, siyasi, sosyal ve ekonomik politikalara borçludur. Bu sistemin temelinde yatan insan unsuru ve bu unsurun kontrol altında tutulmaya çalışılması çeşitli uygulamaları zorunlu hale getirmiştir. Bunlardan ikisi, tahrir ve nüfus sayımlarıdır. Osmanlı İmparatorluğu'nda devletin kuruluşundan hemen sonra memleket tahriri adıyla sahip olduğu topraklar üzerinde yaşayan halkın gelirlerini ve ellerinde bulundurdukları toprak miktarını belirlemek amacıyla tahrirler yapılmıştır. XVI. yüzyıldan itibaren yeni fethedilen yerlerin dışında devletin bütününü ilgilendiren geniş çapta tahrirler yapılmamıştır. Ancak bölgesel tahrirler XVIII. yüzyıla kadar devam etmiştir. Modern anlamda nüfus sayımları ise XIX. yüzyılda yapılmaya başlanmıştır. Bu dönemde merkezileşme ve Yeniçeri Ocağı'nın kaldırılmasıyla yeni kurulan orduya asker temini gibi hususlar insan kaynaklarının tespitini zorunlu hale getirmiştir. Bu bağlamda ilk nüfus sayımı 1830-1831 yıllarında başlamıştır. Bu çalışmada 1831-1832 yılında Sivas Vilayeti'ne bağlı Amasya Sancağı dâhilinde yer alan Havza Kazası'nın nüfusu incelenmiştir. Bu bağlamda kazaya ait 2205 ve 2206 numaralı nüfus defterleri incelenmiştir. Kazada yer alan Müslüman ve gayrimüslim nüfusun, fiziki özellikleri, yaşları, kullandıkları isimler ve lakapları, meslekleri, doğum, ölüm ve göç olayları tespit edilmeye çalışılmıştır. 1831-1832 yıllarında Havza Kazası'nda 54 köy ve Havza merkez olmak üzere 55 yerleşim biriminde kayıtlı 2.958 kişi bulunmaktadır. Nüfusun 2.638'i Müslüman, 320'si gayrimüslimdir Anahtar Kelimeler: Havza, Nüfus, Müslüman, Gayrimüslim, Askerlik

The Ottoman Empire, that has existed for about 600 years in the world politics, owes this long life to military, political, social and economic policies. It's the human factor and this factor underlying the system under control, working in a variety of applications to be made mandatory. Two of these are reports and cencuses. Immediately after the establishment of the Ottoman Empire, the country has the name reports of people's incomes and their lands, in order to determine the amount of export sales are made. After the 16th century, reports are not made widely about conqured new lands, but regional reports have continued until the 18th century. The census in the modern sense in the 19th century has been attempted. During this period, centralization and the newly formed army of the abolition of the Janissary Corps soldier supply issues, such as the determination of human resources has become compulsory. In this context, the first census started in 1830 and 1831. In this study, in 1831-1832 the population of Havza is examined. In this context, the population numbered books belonging to Havza were examined number of 2205 and 2206. Population of Muslim and non-Muslim, located in Havza, physical properties, their ages, their names andnicknames, professions, birth, death and migration events are explored. In 1831-1832 there are 54 villages and registered 2,958 people in Havza. The 2638 people are Muslim and 320 people are non- muslim in the poplation of Havza. KeyWords: Havza, Population, Muslim, Non-Muslim, Military