Farklı Anaçlar Üzerine Aşılı Armut Çeşitlerinin Aşı Uyuşma Durumlarının Belirlenmesi

Abstract

Bu çalışma, 'Deveci' ve 'Williams' armut çeşitlerinin farklı armut ve ayva anaçları ile aşı uyuşma durumunun büyüme ve karbonhidrat analizleri ile belirlenmesi amacıyla 2015-2016 yıllarında Samsun ekolojik koşullarında yürütülmüştür. Araştırmada aşı tutma oranı (%), aşı sürme oranı (%), fidan yaşama oranı (%), anaç çapı (mm), aşı yeri çapı (mm), sürgün çapı (mm), sürgün uzunluğu (cm), yaprak boyutları (en, boy, alan, sap uzunluğu ve kalınlığı), yan dal sayısı (adet), sürgün gelişme şekli, aşı yerinde şişkinlik, yapraklarda sararma ve düküm incelenmiştir. Aşı bölgesinin altından, aşı noktasından ve aşı noktasının üzerinden 2 cm uzunluğunda alınan odun dokusu örneklerindeki nişasta, şeker ve karbonhidrat miktarları belirlenmiştir. Ayrıca aşı bölgesindeki karbonhidrat birikimi iyotlu potasyum iyodür boyaması ile de gözlemlenmiştir. Araştırmada aşı tutma, aşı sürme ve fidan yaşama oranı üzerine anaçların ve çeşitlerin önemli etkisinin olduğu belirlenmiştir. Araştırmada çeşit ortalamaları bakımından aşı tutma oranının %93.8-99.6 aşı sürme oranının %91.2-97.8, fidan yaşama oranının %88.5-96.9; anaç ortalamaları bakımından ise aşı tutma oranının %95.0-98.5, aşı sürme oranının %92.1-95.8, fidan yaşama oranının %88.5-95.2 arasında olduğu tespit edilmiştir. Aşı tutma ve aşı sürme oranları bakımından çalışmadaki anaçların tamamında 'Deveci' çeşidi en iyi sonuçları vermiştir. En yüksek fidan yaşama oranı Fox11 ve çöğür anacının üzerine aşılanan 'Deveci' çeşidinde (%98.7-99.0), en düşük ise BA29 anacı üzerine aşılı 'Williams' armut çeşidinde (%83.7) belirlenmiştir. Aşı sürgün çapı, anaç çapı, aşı sürgün uzunluğu, yan dal sayısı ve yaprak boyutları üzerine anaçların ve çeşitlerin etkisinin değişkenlik gösterdiği belirlenmiştir. Aşı sürgün uzunluğu en yüksek 'Williams'/OHxF333, en düşük ise 'Williams'/BA29 kombinasyonunda belirlenmiştir. Yaprak alanı OHxF333 anacında en yüksek, BA29 anacında ise en düşük olmuştur. Araştırmada anaçlar arasında nişasta ve karbonhidrat içeriği bakımından farklılık bulunmazken şeker içeriği bakımından farklılıklar tespit edilmiştir. İncelenen özellikler bakımından çeşitler ve aşı bölgeleri arasında da önemli farklılıklar tespit edilmiştir. Şeker içeriği OHF333'de en yüksek, çöğürde en düşük olarak belirlenmiştir. Araştırmada ayva klon anacı üzerine aşılı 'Deveci' çeşidinin aşı bölgeleri arasında nişasta içeriği bakımından farklılık bulunmazken 'Williams' çeşidinde aşı bölgesinin üzerinde aşı bölgesi ve altına göre daha fazla nişasta birikimi olduğu tespit edilmiştir. Araştırmada 'Williams' çeşidinde aşı bölgesi ve üzerinde anaca göre daha fazla karbonhidrat birikiminin olduğu tespit edilmiş olup bu durum potasyum iyodür çözeltisi ile boyama ile de teyit edilmiştir. Araştırma sonucunda armut anaçlarıyla çeşitlerin aşı uyuşma durumlarının belirlenmesinde karbonhidrat birikiminin kullanılabileceği sonucuna varılmıştır.

This study was carried out to determine the graft compatibility with growth and carbohydrate analysis of 'Deveci' and 'Williams 'pear cultivars with different pear and quince rootstocks in Samsun ecological conditions in 2015-2016 years. In the study, graft take ratio (%), graft sprout ratio (%), survival ratio (%), rootstock diameter (mm), graft union diameter (mm), shoot diameter (mm), shoot length (cm), leaf dimensions (width, length, area, stalk length and thickness), number of side branches (number), shoot development, swelling at the grafting site, yellowing and dropping of leaves were examined. The amount of starch, sugar and carbohydrates in 2 cm length wood tissue samples taken from below the grafting site, from the graft point and above the grafting point were determined. And also, carbohydrate accumulation in the grafting site was observed by iodized potassium iodide staining (KI). In the study, rootstocks and cultivars had a significant effect on graft take ratio, graft sprout ratio and survival ratio. In the study, in terms of cultivar averages, the graft take ratio was 93.8-99.6%, the graft sprout ratio was 91.2-97.8%, the survival ratio was 88.5-96.9%; in terms of rootstock averages of the graft take ratio was 95.0-98.5%, graft sprout ratio was 92.1% - 95.8% and survival ratio was found to be between 88.5- 95.2%. The 'Deveci' cultivar gave the best results in all of the rootstocks in terms of graft take, graft sprout and survival ratios in the study. The highest survival ratio was determined in 'Deveci' cultivar grafted on seedling and Fox11 rootstocks (98.7-99.0%) and the lowest was in Williams' cultivar grafted on BA29 rootstock (83.7%). The effect of rootstocks and cultivars on rootstock diameter, shoot diameter, shoot length, number of side branches and leaf sizes were found to differences. The highest shoot length was observed from the 'Williams'/ OHxF333 and the lowest in the 'Williams'/BA29 cultivar/rootstock combination. Leaf area was the highest in OHxF333 rootstock and the lowest in BA29 rootstock. In terms of rootstocks, there were no differences in starch and carbohydrate content, but statistical differences were found in sugar contents in the present study. Significant differences were also found between cultivars and graft union in terms of the examined traits. Sugar content was highest in OHxF333 and lowest in seedling. There was no statistical differences in the starch content between the graft unions of the 'Deveci', while starch accumulation was higher above the grafting site than the below and graft union in the 'Williams' cultivar grafted on the BA29 rootstock. In the study, it was determined that there was more carbohydrate accumulation in the scion and graft union than the below of graft union in 'Williams' grafted on BA29 quince rootstock, which was also confirmed by staining with KI. As a result of the study, it was concluded that carbohydrate accumulation could be used in determining the graft compatibility of the pear cultivars with the different quince and pear rootstocks.